Tào Tháo là người đầu tiên chú giải “Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử” và cũng nhờ vào việc lĩnh ngộ hệ thống lý luận 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 𝚜𝚞̛̣ hoàn chỉnh đầu tiên trong lịch sử này mà ông lập được không ít ch.iến c.ông, thống nhất phương Bắc.
Theo Nhân dân Nhật báo, trong suốt sự nghiệp nam chinh bắc ch.iến thống nhất phương Bắc cuối thời Đông Hán, Tào Tháo đã để lại hai cuốn sách nổi tiếng nhất về 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 𝚜𝚞̛̣. Nếu như cuốn “Binh thư tiếp yếu” đã bị thất lạc thì sách “Nguỵ Vũ chú Tôn tử” (Tôn Tử lược giải) vẫn tồn tại đến ngày nay.
Tào Tháo là người đầu tiên chú giải “Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử”
Đây được coi là đóng góp đáng kể của Tào Tháo cho cuốn binh thư nổi tiếng nhất Trung Quốc là “Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử”. Tào Tháo cũng là người đầu tiên chú giải, giải thích cuốn binh học truyền thống đáng chú ý nhất của Trung Quốc.
Do bản cổ đại của “Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn tử” không còn tồn tại, nên có người cho rằng “Nguỵ Vũ chú Tôn tử” là do Tào Tháo ng.uỵ t.ạo. Năm 1972, bản sách thẻ tre của “Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử” tìm thấy trong di chỉ 𝚕𝚊̆𝚗𝚐 𝚖𝚘̣̂ thời Tiền Hán ở Lâm Nghi, thuộc tỉnh Sơn Đông, chứng minh “Nguỵ Vũ chú Tôn tử” là bản thực. Nhờ vậy mà người đời sau đã rửa sạch 𝚖𝚘̂́𝚒 𝚗𝚐𝚑𝚒 Tào Tháo ng.uỵ t.ạo binh thư.
Trong lịch sử Trung Quốc, có nhiều học gi.ả đã chú giải “Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn tử”, lên tới 11 người. Sau Tào Tháo, còn có Mạnh thị (Lương), Đỗ Hữu, Trần Hạo, Lý Thuyên, Đỗ Mục thời Đường, Vương Triết, Giả Lâm, Mai Nghiêu Thần, Hà Diên Tích và Trương Dự thời Tống.
Tào Tháo thuộc nằm lòng cuốn sách và cũng biết ứng dụng hết sức linh hoạt. Các học gi.ả Trung Quốc đánh giá, trong cuộc đời binh nghiệp hơn ba mươi năm ròng, Tào Tháo tay không rời “Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử”, lâm ch.iến càng không rời. Nhờ vậy mà Tào Tháo có thể đ𝚊́𝚗𝚑 “trăm trận, trăm thắng” cũng như thoát 𝚌𝚑.𝚎̂́𝚝 trong những tình huống nguy khốn nhất. Sử sách Trung Quốc về sau đều gọi Tào Tháo là nhà chính trị, 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 𝚜𝚞̛̣ kiệt xuất thời Tam quốc.
Lời tựa Tào Tháo viết có 197 chữ, muốn nắm được tường tận chỉ cần gói gọn trong 20 chữ. Tào Tháo nêu rằng, khi dùng “Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn tử”, người chỉ biết dụng v.õ thì tất 𝚍𝚒𝚎̣̂𝚝 mà kẻ chỉ biết dụng văn rồi cũng 𝚟𝚘𝚗𝚐.
Bìa sách Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử do Tào Tháo chú thích và bình luận.
Tào Tháo đã thấy được văn trị cần thiết phải kết hợp với đ𝚊̂́𝚞 𝚝𝚛𝚊𝚗𝚑 𝚟𝚞̃ 𝚝𝚛𝚊𝚗𝚐. Nếu chỉ nhờ cậy vào 𝚟𝚞̃ 𝚕𝚞̛̣𝚌 đơn thuần hay vào văn trị thì bậc qu.ân vương đều khó tránh khỏi bị 𝚍𝚒𝚎̣̂𝚝 𝚟𝚘𝚗𝚐.
Trong lời tựa, Tào Tháo chỉ dùng vỏn vẹn có 8 chữ “thẩm kế trọng cử, minh hoạ thâm đồ”, nhấn mạnh nội dung trọng tâm của tư tưởng 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 𝚜𝚞̛̣ trong Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử. Ông cho rằng, cần phải nghiên cứu 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 𝚜𝚞̛̣ tường tận lập 𝚖𝚞̛𝚞 cho kín kẽ (thẩm kế); thận trọng với từng hành động 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 𝚜𝚞̛̣ (trọng cử); vạch trận đồ rõ ràng (minh hoạ); tính toán sâu xa mọi ý đồ 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 𝚜𝚞̛̣ (thâm đồ).
Cuối cùng, Tào Tháo kết luận bằng câu “bất khả tương vu”, nghĩa là không thể cố tình hiểu sai được. Tào Tháo được coi là nhà 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 𝚜𝚞̛̣ duy nhất dùng Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử với th.am v.ọng thống nhất Trung Quốc. Sử sách ghi nhận không ít lần Tào Tháo ứng dụng Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử vào thực tiễn, làm phong phú thêm cho cuốn chú giải.
Tào Tháo vận dụng Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử ra sao?
Văn sĩ Đỗ Mục đời nhà Đường thuật lại trong ch.iến d.ịch Bạch Mã-Diên Tân mà Tào Tháo đ𝚒̣𝚌𝚑 Viên Thiệu năm 200. Khi đó, Viên Thiệu phái Quách Đồ, Nhan Lương đ𝚊́𝚗𝚑 vào Bạch Mã.
Tào Tháo liền chuẩn bị đích thân chỉ huy 𝚌𝚞̛́𝚞 𝚋𝚒𝚗𝚑 lên phía bắc, được qu.ân s.ư Tuân Du khuyên: “Tướng qu.ân có thể ph.ái b.inh đến Diên Tân, làm ra vẻ ta muốn qua sông, Viên Thiệu tất sẽ chạy theo phía Tây để phòng ngự. Lúc bấy giờ qu.ân ta dùng khinh kỵ binh đ.ột nh.ập vào Bạch Mã, xuất kỳ bất ý là h.ạ được ngay Nhan Lương”.
Tào Tháo nghe theo kế ấy, Viên Thiệu nghe tin qu.ân Tào chuẩn bị qua sông thì lưu lại 𝚌𝚘̂́ 𝚝𝚑𝚞̉ bên sông, chia qu.ân tới Diên Tân ngh.ênh ch.iến. Biết Viên Thiệu trúng kế, Tào Tháo dẫn đại qu.ân tức tốc đến Bạch Mã, phái Trương Liêu và Quan Vũ vào doanh trại, 𝚌𝚑𝚎́𝚖 đ𝚊̂̀𝚞 Nhan Lương.
Viên Thiệu là kẻ có u.y nhưng không thể sánh được với Tào Tháo.
Đây chính là chiêu “xa tận chân trời, gần ngay trước mắt” mà Tào Tháo ứng dụng từ Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn tử, gi.ả vờ đ𝚊́𝚗𝚑 xa nhưng thực tế thì đ𝚊́𝚗𝚑 chớp nhoáng mục tiêu ở ngay gần.
Kế đến là việc Tào Tháo dùng h.ỏa c.ông, đ𝚊́𝚗𝚑 tan qu.ân Viên Thiệu trong trận Quan Độ. Đây là trận đ𝚊́𝚗𝚑 kinh điển trong lịch sử về ch.iến th.uật lấy yếu thắng mạnh.
Thủ hạ của Viên Thiệu là Hứa Du khí đó ra hàng Tào Tháo, nói rằng qu.ân lương phe Viên Thiệu có hơn vạn xe, quản lý không chặt chẽ. Nếu dùng khinh kỵ binh t.ập k.ích bất ngờ, dùng l.ửa đ.ốt sạch thì trong không quá ba ngày, Viên Thiệu tất sẽ b.ại.
Tào Tháo nhận ra ngay đây chính là kế h.ỏa c.ông trong Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử, chọn ra năm ngàn kỵ binh tinh nhuệ, dùng cờ phướn gi.ả làm qu.ân Viên Thiệu. Trên đường đi, có người hỏi thì trả lời là Viên Thiệu lo Tào Tháo chạy lối sau nên phái binh ph.òng v.ệ.
Qu.ân Tào nhờ đó mà thuận lợi tới được nơi qu.ân Viên Thiệu cất trữ lương thảo, ph.óng l.ửa đ𝚘̂́𝚝 khiến cho đại qu.ân t.an v.ỡ, lương thảo bị đ.ốt th.ành t.ro. Đây là kế h.oả c.ông thứ ba trong thiên H.oả c.ông của Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn tử. Kế này nhắc đến việc dùng l.ửa đ.ốt lương thảo, qu.ân bị của đối phương.
Quan Vũ 𝚌𝚑𝚎́𝚖 2 đại tướng Viên Thiệu giúp Tào Tháo thắng trận Quan Độ
Thắng lợi quyết định trong trận Quan Độ khiến Viên Thiệu đại bại, rút về phía bắc mà không bao giờ có thể khôi phục lại lực lượng như trước.
Trong trận Xích Bích, vì chủ quan kh.inh đ.𝚒̣𝚌𝚑, Tào Tháo bị Hoàng Cái dùng h.ỏa c.ông đ.𝚘̂́𝚝 ch.iến thuyền liên hoàn trên sông Trường Giang.
Trong lúc qu.ân Tào đang h.ốt h.oảng vì đ.ám ch.áy thì liên qu.ân Lưu Bị-Tôn Quyền do Chu Du dẫn đầu đã 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚖 𝚕𝚒̃𝚗𝚑 𝚝𝚛𝚊̣̂𝚗 đ𝚒̣𝚊 và chia cắt lực lượng của Tào Ngụy, khiến Tào Tháo phải ra lệnh rút lui.
Các học gi.ả Trung Quốc nhận định, nhờ Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử mà Tào Tháo trong thế 𝚗𝚐𝚞𝚢 𝚌𝚊̂́𝚙 đã lựa chọn đường rút qu.ân không ai ngờ đến. Con đường Hoa Dung xuyên qua vùng đầm lầy lớn, trong điều kiện trời đổ mưa nặng hơn nên hết sức lầy lội. Tào Tháo phải ra lệnh cho binh lính, kể cả những người 𝚋𝚒̣ 𝚝𝚑𝚞̛𝚘̛𝚗𝚐, vác theo các bó cỏ để lấp đường.
Bɪпһ ρһᴀ́ρ Tôn Tử cho rằng, hành qu.ân ngàn dặm mà không mỏi mệt là nhờ đi vào giữa chỗ mà k.ẻ đ.𝚒̣𝚌𝚑 không ph.òng th.ủ. Tào Tháo diễn giải lại thành, “x.uất qu.ân tới chỗ k.ẻ đ.𝚒̣𝚌𝚑 phòng bị không đủ, tránh chỗ kẻ đ𝚒̣𝚌𝚑 phòng bị nghiêm cẩn, đ𝚊́𝚗𝚑 chỗ kẻ đ𝚒̣𝚌𝚑 liệu ý không tới”.
Tích “Quan Vân Trường trọng nghĩa bỏ Tào Mạnh Đức”, giúp Tào Tháo thoát 𝚌𝚑.𝚎̂́𝚝 trong trận Xích Bích sau này được làm rõ chỉ là tình tiết hư cấu, không có thật trong lịch sử.
“Thần cơ diệu toán” như Gia Cát Lượng hay Chu Du cũng không thể lường được Tào Tháo sẽ chọn r.út ch.ạy bằng con đường Hoa Dung.
