Sau chiến dịch chuyển bại thành thắng ở Phàn Thành, Tào Tháo hết lời khen ngợi và ví chiến công của tướng quân này có thể sánh ngang Tôn Tử, Tư Mã Nhương Thư năm xưa. Giai đoạn “hậu Quan Vũ”, ông chính là nhân vật được xưng danh “Tam Quốc đệ nhất danh tướng”. Ông là ai?
Từ Hoảng (chữ Hán: 徐晃; 169 – 227) tên chữ là Công Minh (公明) là vị tướng được đánh giá là xuất sắc nhất của nước Ngụy thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Trong sự nghiệp của mình, ông lập được vô số chiến công, nổi bật nhất là việc đ.ánh thắng Quan Vũ trong trận chiến Phàn Thành. Ông được Trần Thọ, tác giả của Tam Quốc chí, xếp vào hàng năm võ tướng dũng mãnh nhất của nước Ngụy, cùng với Nhạc Tiến, Trương Cáp, Trương Liêu và Vu Cấm.
Ông sinh ra ở Dương Quận (nay thuộc Hồng Đồng, Sơn Tây) trong thời Đông Hán. Hồi còn trẻ, ông làm một chức quan nhỏ ở địa phương. Sau đó, ông gia nhập quân của Dương Phụng đ.ánh quân Khăn Vàng được cho làm chỉ huy kị binh.
Năm 196, sau khi Đổng Trác ᴄʜếᴛ, Từ Hoảng và Dương Phụng hộ tống Hán Hiến Đế từ Trường An về thủ đô Lạc Dương, lúc đó gần như đã bị ph.á h.ủy hoàn toàn. Cùng lúc đó, Tào Tháo cũng dẫn quân đến Lạc Dương để đổi kinh đô và đưa Hán Hiến đế về Hứa Xương. Từ Hoảng khuyên Dương Phụng nên h.àng Tào Tháo nhưng Dương Phụng không nghe, thậm chí còn gửi quân đuổi theo để mang Hán Hiến đế về. Sau đó, Dương Phụng bị Tào Tháo đ.ánh bại, và Từ Hoảng cũng đầu h.àng quân Tào.
Từ đó, Từ Hoảng tham gia vào tất cả các trận đ.ánh lớn của Tào Tháo, trong đó có những chiến dịch ᴛấɴ ᴄôɴɢ Đạp Đốn, Lã Bố, Lưu Bị, Mã Siêu, Viên Thiệu… Từ Hoảng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nhờ tài năng quân sự và tháo vát của mình. Đặc biệt, trong trận Đồng Quan, Từ Hoảng đã tham mưu cho Tào Tháo phương án tác chiến đ.ánh vào sườn của quân Tây Lương, đó là bước ngoặt lớn của trận chiến, tạo điều kiện cho quân Tào có thắng lợi quyết định.
Trong chiến dịch ᴛấɴ ᴄôɴɢ các con trai của Viên Thiệu, thái thú thành phố Nghi Dương thoạt tiên đầu h.àng nhưng sau đó thay đổi quyết định. Từ Hoảng biết rằng đ.ịch thủ đang phân vân, nên đã cho viết một lá thư thuyết phục và cho lính b.ắn vào trong thành. Thái thú Nghi Dương đầu h.àng một lần nữa, và Từ Hoảng ch.iếm được thành phố mà không thiệt h.ại gì.
Năm 215, ông được điều đến ải Dương Bình để bảo vệ Hán Trung khỏi quân đội Lưu Bị, lúc đó đang tìm cách chặn đường vận lương của quân Ngụy. Từ Hoảng biết được, nên cho quân ᴛấɴ ᴄôɴɢ trực diện vào quân Lưu Bị. Vô số lính đ.ịch nhảy xuống vực do Từ Hoảng bị đ.ánh quá rát. Sau đó, thành phố được an toàn trong một thời gian ngắn.
Giây phút huy hoàng nhất trong sự nghiệp của Từ Hoảng là ở trận đ.ánh Phàn Thành. Khi Phàn Thành (nay thuộc Tương Phàn, Hồ Bắc) bị Quan Vũ ᴛấɴ ᴄôɴɢ và quân tiếp viện do Vu Cấm chỉ huy bị đ.ánh bại, Từ Hoảng dẫn quân đến Phàn Thành làm quân tiếp viện thứ hai.
Từ Hoảng biết rằng phần lớn lính của mình không được tập luyện bài bản nên ông không gi.ao ch.iến ngay mà lập trại đằng sau quân đ.ịch. Ông cho lính đào hầm xung quanh thành khác của đ.ịch là Nghiêm Thành, giả vờ như cắt đường vận lương của đ.ịch. Quân Quan Vũ bị l.ừa và rời bỏ vị trí, giúp Từ Hoảng từng bước giải vây Phàn Thành.
Sau khi quân tiếp viện đến, Từ Hoảng cho quân của mình ᴛấɴ ᴄôɴɢ trực tiếp vào trại Quan Vũ. Quan Vũ dẫn 5000 kị binh để để đẩy lùi quân Ngụy, nhưng thất bại. Không những vậy, phần lớn quân lính của Quan Vũ bị đẩy xuống sông Hán Thủy và ᴄʜếᴛ đ.uối. Cuộc vây hãm Phàn Thành của quân Thục bị ph.á v.ỡ. Khi Tào Tháo biết tin, ông đã so sánh Từ Hoảng với Tôn Tử.
Khi Từ Hoảng dẫn quân về trại, đích thân Tào Tháo ra ngoài thành 7 dặm để đón tiếp Từ Hoảng. Thường thì quân của các tướng khác, vì muốn xem mặt Tào Tháo, nên đều mất hàng ngũ nhưng quân của Từ Hoảng vẫn hàng nào đội ấy, răm rắp một lượt. Thấy điều này, Tào Tháo khen rằng: Từ tướng quân quả thật có dáng như Chu Á Phu ngày trước!
Sau khi Ngụy vương ᴄʜếᴛ năm 220, Từ Hoảng tiếp tục được Tào Phi tin tưởng. Ông được phong làm “Hữu tướng quân” và “Dương Bình hầu”. Khi Tào Duệ lên ngôi nối dõi Tào Phi năm 227, Duệ cử Từ Hoảng đến bảo vệ Tương Dương khỏi quân Ngô. Không may là ông mất cùng năm vì lý do bệnh tật. Ông có một con trai tên là Từ Cái cùng với những họ hàng khác cũng được phong tước hầu.
Những hổ tướng từ đội kỵ binh lừng danh
Sau khi Quan Vũ cùng Lưu Bị ly tán, ông bị Tào Tháo vây khốn và buộc phải “ước pháp tam chương” với Tào để bảo vệ hai vị Lưu phu nhân.
Theo “Tam Quốc Diễn Nghĩa”, việc Quan Công “hàng Hán không hàng Tào” thể hiện sự trung nghĩa của ông, đồng thời mô tả Quan Vũ không hề động lòng trước mỹ nữ và tiền bạc mua chuộc của Tào Tháo.
Trên thực tế, sử liệu để lại cho thấy, trong giai đoạn dưới trướng Tào Ngụy, “ngoại trừ Trương Liêu, (Quan Vũ) chỉ giao hảo với Từ Hoảng”.
Từ Hoảng là một trong 5 đại danh tướng Tào Ngụy, bên cạnh Trương Liêu, Nhạc Tiến, Vu Cấm, Trương Cáp.
Mối thân tình giữa Quan – Trương – Từ không chỉ do ba người này đều là hàng tướng, mà còn bởi cả ba là đồng hương Sơn Tây, thuộc tập đoàn kỵ binh Tinh Châu nổi tiếng.
Những kỵ binh tới từ Tinh Châu gia nhập vào các th.ế l.ực qu.ân ph.iệt khác nhau, trở thành một tập thể có sức chiến đấu đáng gờm.
Trong đó, đội kỵ binh “trứ danh” nhất chính là đội quân chủ lực của Lữ Bố, có thể nói là “độc bá võ lâm” trong giai đoạn đầu thời Tam Quốc, thậm chí đã có thời điểm lực lượng này có cơ hội đoạt được thiên hạ.
Các nghiên cứu hiện đại chỉ ra, sự khiếm khuyết rõ rệt trong cương lĩnh ch.ính tr.ị và năng lực lãnh đạo yếu kém đã dẫn tới sự thất bại lần lượt của các đội quân kỵ binh Tinh Châu.
Bọn họ lần lượt bị Viên Thiệu, Tào Tháo… thôn tính, hậu quả gián tiếp là khiến cho thế lực Hung Nô của Lưu Báo th.ống tr.ị được khu vực Tinh Châu, sau này khởi binh ᴛɪêᴜ ᴅɪệᴛ thiên hạ của Đông Hán.
Cùng ở dưới trướng Tào Ngụy, Quan Vũ có quan hệ tốt với Trương Liêu và Từ Hoảng cũng là điều dễ hiểu.
Đại ph.á vòng vây Quan Vân Trường
Sau khi Quan Vũ bỏ Tào Tháo để trở về với Lưu Bị, lực lượng của Bị vẫn tiếp tục chuỗi “bách chiến bách bại”, cuối cùng là thất trận th.ảm h.ại trước Tào Ngụy ở Kinh Châu. Song lần đại bại này cũng giúp Bị mở ra cơ hội liên minh với Tôn Quyền.
Liên minh Tôn – Lưu đại phá Tào Ngụy ở Xích Bích, Lưu Bị “ăn theo” thắng lợi của Chu Du, chiếm được lợi thế vững vàng ở Kinh Châu.
Từ đây, Quan Vân Trường cũng lập được nhiều chiến công hơn, trở thành tướng lĩnh cốt lõi trong lực lượng của Lưu Bị.
Trong khi Lưu Bị cùng Gia Cát Lượng, Trương Phi, Triệu Vân đem quân chủ lực ch.inh ph.ạt Ích Châu, nhiệm vụ trấn thủ Kinh Châu được giao vào tay Quan Vũ.
Chiến dịch phá vây Phàn Thành của Từ Hoảng góp phần giúp chiến dịch đoạt Kinh Châu của Đại đô đốc Đông Ngô Lữ Mông thành công.
Ông soái lĩnh quân Kinh Châu ᴛấɴ ᴄôɴɢ Tương Dương – Phàn Thành, đ.ánh b.ại quân tiếp viện của Vu Cấm, ᴄʜéᴍ đầu Bàng Đức, qua một đêm “uy chấn Trung Nguyên”, khiến Tào Tháo thậm chí đã tính tới chuyện thiên đô.
Thế nhưng, chiến dịch h.ãm thành của Quan Vũ lại rơi vào tình trạng bế tắc khi Tào Nhân thủ chắc Phàn Thành, khiến ông tiến thoái lưỡng nan.
Vào thời điểm mấu chốt, Tào Tháo đã quyết định xuất toàn lực, huy động thêm một đạo viện binh Nam hạ ᴛấɴ ᴄôɴɢ Quan Vũ.Thống soái đội quân này không ai khác ngoài “lão bằng hữu” Từ Hoảng.
Trong thất bại của Quan Công tại Tương Dương – Phàn Thành – Kinh Châu, chiến tích huy hoàng được dành cho tướng Ngô Lữ Mông, Lục Tốn với chiến dịch “bạch y độ giang”, nhưng chưa đánh giá đúng chiến thắng kiệt xuất của Từ Hoảng tại chiến tuyến phương Bắc.
Quân tăng viện Phàn Thành của ông chỉ huy sau khi Nam hạ đã nhanh chóng tiến về vòng vây của Quan Vân Trường.
Bản thân Quan Vũ cũng có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để đ.ối đ.ầu với Từ Hoảng. Ông cho “đào hào đắp lũy, nghiêm phòng tử thủ, nhiều lần dụ đ.ịch xâm nhập nhằm thừa thế công hạ Phàn Thành”.
Quan Vũ không ngờ, Từ Hoảng cho quân đi đường nhỏ, toàn quân Tào Ngụy áp lưng ᴛấɴ ᴄôɴɢ trận địa phòng ngự của Thục Hán “thế như chẻ tre”, ph.á vỡ phòng tuyến của Quan Vân Trường từ bên trong, buộc ông phải rút quân.
Kết thúc chiến dịch, Tào Tháo thị sát phòng tuyến của quân Kinh Châu đã bàng hoàng trước độ vững chắc của chiến tuyến Thục Hán, điều này càng khiến ông cảm thán trước chiến công khó tin của Từ Hoảng.
Phá Quan đệ nhất công
Quan Công là người trọng tình cảm nghĩa khí, còn Từ Hoảng không vì tư giao với ông mà làm lỡ việc công.
Có ý kiến cho rằng, nếu nói ông bại do Mi Phương, Phó Sĩ Nhân h.àng Ngô, không bằng nói rằng Từ Hoảng biểu hiện xuất sắc trước Quan Vân Trường. Nhắc tới “phá Quan (Vũ) đệ nhất công”, không thể không ghi nhận chiến dịch ph.á vây hoàn hảo của Từ Hoảng.
Tào Tháo từng ca ngợi chiến công Phàn Thành của Từ Hoảng “không thua Tôn Tử”.
“Tam Quốc Chí – Ngụy thư – Từ Hoảng truyện” chép rằng – “Từ Hoảng là một trong ‘ngũ tử lương tướng’ của Thái tổ (Tào Tháo), tham gia nhiều chiến dịch trọng yếu, trí dũng song toàn, chiến công trác việt, trị quân có tài”.
Tào Tháo từng tán dương Từ Hoảng rằng – “Từ tướng quân có phong thái của Chu Á Phu (nhà quân sự và thừa tướng nhà Hán trong lịch sử Trung Quốc, con trai Hán triều khai quốc công thần Chu Bột)”.
Sau chiến dịch chuyển bại thành thắng ở Phàn Thành, Tào Tháo lại nói – “Phòng tuyến của đ.ịch quân trùng trùng, tướng quân (Từ Hoảng) giành được toàn thắng, xâm nhập trùng vây, ɢɪếᴛ đ.ịch vô số.
Ta dụng binh hơn 30 năm, chỉ nghe cổ nhân giỏi việc binh, không nghe nói đem quân thẳng vào giữa vòng vây đ.ịch. Chiến công của tướng quân có thể sánh ngang Tôn Tử, Tư Mã Nhương Thư năm xưa”.
Giai đoạn “hậu Quan Vũ”, Từ Hoảng chính là nhân vật được xưng danh “Tam Quốc đệ nhất danh tướng”.
Lan Hương (Khoevadep)
