Trương Phi là một trong những công thần quan trọng nhất giúp Lưu Bị gây dựng đại nghiệp. Dù có chiến công lừng lẫy nhưng chính Trương Phi lại là nhân tố khiến nhà Thục sụp đổ.
Trương Phi là một trong những nhân vật quan trọng giúp Lưu Bị gây dựng đại nghiệp.
Trương Phi là danh tướng nhà Thục Hán, tự Ích Đức, thường được gọi là Dực Đức. Ông sinh ra trong gia đình giàu có, từng làm nghề bán ʀượᴜ trước khi theo Lưu Bị.
Trong mắt người đời, Trương Phi gắn liền hình ảnh võ tướng tính nóng như l.ửa, bản chất thật thà, suy nghĩ đơn giản. Chính sử và dã sử có nhiều thông tin khác nhau về vị hổ tướng này. Dân gian thường ví “nóng như Trương Phi, đa nghi như Tào Tháo”, tính cách nóng nảy cùng sở thích uống ʀượᴜ được gắn với một trong “ngũ hổ tướng”.
Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, sau khi đưa quân tiến vào vùng Xuyên Thục, Lưu Bị đã giao cho Quan Vũ chấn thủ Kinh Châu, đồng thời nhiều lần nhấn mạnh yêu cầu nhị đệ của mình nhất định phải giữ mối giao hảo với Đông Ngô của Tôn Quyền để duy trì liên minh chống Tào.
Không lâu sau khi Lưu Bị chiếm Đông Xuyên (đất cũ của Trương Lỗ) từ tay Tào Tháo, Quan Vũ phát động chiến dịch Tương – Phàn. Các tướng Tào Nhân, Vu Cấm và Bằng Đức lần lượt thất bại trước sức mạnh ᴛấɴ ᴄôɴɢ như vũ bão của Quan Vũ.
Tào Tháo vừa thất bại trở về Nghiệp Thành, lại nghe tin 7 đạo quân của Vu Cấm bị ᴛɪêᴜ ᴅɪệᴛ, hai thành bị cô lập và uy h.iếp dữ dội, vô cùng h.oảng s.ợ, bèn bàn việc thiên đô dời Hán Hiến Đế khỏi Hứa Xương.
Tuy nhiên Tư Mã Ý và Tưởng Tế can ngăn, cho rằng nếu dời đô sẽ làm lòng người dao động nên nhất định không nên làm. Ngoài ra, Tôn Quyền và Lưu Bị ngoài mặt là thân nhau, nhưng bên trong không hòa thuận, luốn muốn thôn tính lẫn nhau. Do đó Tào Tháo ngầm sai sứ giả đến thuyết phục Tôn Quyền liên minh chống Thục.
Đúng lúc này, Đông Ngô Tôn Quyền cũng vì s.ợ h.ãi trước uy phong của Quan Vũ, lo ngại Quan Vũ sẽ ph.ản bội lại liên minh mà tiến đ.ánh Giang Đông nên phái sứ giả đến xin cầu thân để thắt chặt quan hệ đồng minh song phương.
Quan Vũ sau những chiến thắng liên tiếp tại Phàn Thành, lại càng trở nên cao ngạo tự phụ, cho rằng bản thân mình đã là thiên hạ vô địch mà quên đi lời dặn dò của Lưu Bị. Quan Vũ không những không thắt chặt mối giao hảo với Đông Ngô mà còn mắng chửi Tôn Quyền rằng: “Hổ tử sao có thể kết đôi với khuyển nữ”.
Do đó, Tôn Quyền đơn phương chấm dứt liên minh với Lưu Bị, âm thầm cùng với Tào Tháo hợp lực đ.ánh bại Quan Vũ, phân lại khu vực Kinh Châu. Thủ cấp của Quan Vũ sau cũng bị Tôn Quyền dâng tặng cho Tào Tháo.
Lưu Bị bỏ qua mọi lời khuyên ngăn, quyết tâm ph.ạt Ngô ʙáᴏ ᴛʜù cho Quan Vũ.
Lưu Bị sau khi hay tin vô cùng tức giận, ngay lập tức muốn tập hợp binh mã tiến đ.ánh Kinh Châu, mục đích ʙáᴏ ᴛʜù cho nhị đệ của mình và chiếm lại vùng chiến lược trọng yếu.
Gia Cát Lượng, Triệu Vân cùng các trọng thần trong triều đồng loạt ra sức khuyên ngăn, cho rằng nếu Thục – Ngô giao chiến, Tào Ngụy sẽ ngư ông đắc lợi, hậu quả khó lường.
Lưu Bị sau một hồi bình tĩnh lại cảm thấy lời quần thần rất có lý, nên quyết định hủy bỏ kế hoạch ph.ạt Ngô. Nào ngờ sau đó, Trương Phi chạy đến chỗ Lưu Bị làm l.oạn khiến ông bị lưỡng lự bởi sự dày vò của chính người anh em thân thiết của mình.
Trương Phi biết tin chiến dịch ph.ạt Ngô hủy bỏ, tức giận oán trách Lưu Bị rằng: “Người ta có biết đến liên minh cũ? Nếu bệ hạ không đi, thần chẳng tiếc thân xác này để ʙáᴏ ᴛʜù cho nhị huynh! Nếu không thể báo, thần thà ᴄʜếᴛ cũng không gặp bệ hạ!”.
“Tam anh” Lưu – Quan – Trương tình như thủ túc, cùng nhau trải qua biết bao khó khăn, trăm trận chiến gian khổ. Lưu Bị lúc này nghĩ về hào khí ba huynh đệ kết bái khi xưa, mà quyết tâm hạ lệnh Đông chinh ph.ạt Ngô, ai khuyên cũng không được.
Sự việc sau đó diễn ra tệ như nào thì lịch sử đều đã ghi lại. Trương Phi vì cái ᴄʜếᴛ của Quan Vũ mà ngày càng trở nên nóng tính, hay uống ʀượᴜ say và chửi đánh binh sĩ, khiến thuộc hạ dưới chướng sinh lòng bất mãn, ra tay á.m s.át.
Còn Lưu Bị một mình dẫn đại quân chinh ph.ạt Đông Ngô mà không mang theo bất kỳ đại tướng hay quân sư nào nên cũng rơi vào “chiếc bẫy” của Lục Tốn tại Di Lăng.
70 vạn quân Thục bị Đông Ngô dùng h.ỏa công th.iêu rụi, bản thân Lưu Bị cũng suýt mất mạng nếu Triệu Vân không đến giải cứu kịp thời và đưa về thành Bạch Đế, nhưng không lâu sau ông cũng trở bệnh nặng mà qua đời tại đây.
Đại chiến Di Lăng là bước ngoặt của cục diện chân vạc thời Tam Quốc. Đại quân tinh nhuệ nhà Thục Hán gần như bị ᴛɪêᴜ ᴅɪệᴛ hoàn toàn, từ một chính quyền có thể thống nhất thiên hạ bỗng chốc trở thành một thế lực chỉ có thể co cụm phòng ngự, hoàn toàn mất đi khả năng tranh chấp địa bàn.
Nếu không phải Trương Phi dùng một câu nói khích tướng, Lưu Bị đã không dẫn đại quân đi đ.ánh Đông Ngô để rồi thảm bại tại Di Lăng, đẩy nhà Thục bước tới bờ vực ᴅɪệᴛ ᴠᴏɴɢ.
