Thời kỳ Tam Quốc quần hùng khắp phương để củng cố, hỗ trợ cho tướng quân của mình. Nếu Tào Tháo tự hào với lực lượng Hổ Báo Kỵ dũng mãnh, thì Gia Cát Lượng cũng hoàn toàn tự tin với lực lượng thiện ch.iến Vô Đương phi quân mà ông gây dựng cho Thục Hán.
Gia Cát Lượng (181 – 234), tự Khổng Minh, hiệu Ngọa Long tiên sinh, là nhà c̲h̲.í̲n̲h̲ ̲t̲r̲.ị̲, nhà ngoại giao, nhà q̲u̲.â̲n̲ ̲s̲.ự̲, và cũng là một nhà phát minh của Thục Hán thời Tam quốc.
Đóng góp lớn nhất của Gia Cát Lượng cho nhà Thục là việc giúp hình thành thế chân vạc tam quốc, liên minh Thục – Ngô chống Nguỵ. Ông được công nhận là một trong những chiến lược gia vĩ đại và xuất sắc nhất trong thời đại của ông và được so sánh với một chiến lược gia tài ba khác của Trung Quốc là Tôn Tử.
Gia Cát Lượng là nhà c̲h̲.í̲n̲h̲ ̲t̲r̲.ị̲, nhà q̲u̲.â̲n̲ ̲s̲.ự̲ nổi tiếng của Trung Quốc.
Hình tượng của ông được dân gian ca tụng qua những câu chuyện, về sau được La Quán Trung tiểu thuyết hóa và càng trở nên nổi tiếng qua tác phẩm tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa, một trong Tứ đại kỳ thư của văn minh Trung Hoa.
Năm 225, sau ch.iến dịch t̲ấ̲n̲ ̲c̲ô̲n̲g̲ vào vùng Nam Trung, Gia Cát Lượng đã tận dụng sức c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲đ̲ấ̲u̲ của các tộc người thiểu số miền Nam để xây dựng đội quân tinh nhuệ đặc biệt, mang tên Vô Đương phi quân.
Vô Đương phi quân cùng với đội c.ấ.m vệ quân Bạch Nhĩ binh của Lưu Bị và quân đoàn Tây Lương của Mã gia trở thành 3 lực lượng tinh nhuệ của nhà Thục Hán.
Đội quân tinh nhuệ này mang những tố chất đặc biệt, được xem như biệt đội l̲í̲n̲h̲ ̲đ̲á̲n̲h̲ ̲t̲h̲u̲ê̲.̲
Trên thực tế, chính quyền Thục Hán từng sử dụng “l̲í̲n̲h̲ ̲đ̲á̲n̲h̲ ̲t̲h̲u̲ê̲” thuộc tộc Vũ Lăng – hậu duệ Miêu tộc cổ Trung Quốc – trong cuộc c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲t̲r̲.a̲n̲h̲ với Đông Ngô.
Lực lượng này đã thể hiện được sức mạnh vượt trội, đem lại lợi thế không nhỏ cho Thục Hán. Ngay cả danh tướng Cam Ninh của Ngô cũng t͟h͟.i͟ệ͟t͟ ͟m͟.ạ͟.n͟g͟ trong tay đội quân này.
Chiến lược “một m̲ũ̲i̲ ̲t̲.ê̲.n̲ trúng hai đích” của Gia Cát Lượng
Sau khi trừ bỏ được những lo lắng trong nước thì những tộc người thiểu số ở tây nam nước Thục Hán n͟ổ͟i͟ ͟l͟.o͟.ạ͟.n͟, Gia Cát Lượng đã đ̲e̲m̲ ̲q̲u̲â̲n̲ xuống phía nam để thu ph.ục. Quân Thục với số đông á.p đảo và զᴜᴀ̂п ᴆᴏ̣̂ɪ chính quy nhanh chóng á.p đảo, và không lâu sau đã b̲.ắ̲t̲ s.ống được Mạnh Hoạch, một thủ lĩnh có tiếng.
Nhận thấy uy tín và ảnh hưởng sâu rộng của Mạnh Hoạch ở vùng Nam Trung và vì muốn giải quyết thật tốt mối զᴜɑп һᴇ̣̂ giữa các 𝑑𝑎̂𝑛 𝑡𝑜̣̂𝑐 𝑡ℎ𝑖𝑒̂̉𝑢 𝑠𝑜̂́ vùng này với triều đình Thục Hán nên Gia Cát Lượng quyết định đ.ánh vào lòng người, coi đó là ch.iến thuật chủ đạo. Gia Cát Lượng không thực hiện sự nghiêm khắc như trước, trái lại vận dụng một chính sách khoan dung “vô tiền khoáng hậu” trong lịch sử Trung Quốc.
Nam Man Vương Mạnh Hoạch và Gia Cát Lượng
Theo lời Mã Tốc, ông hạ lệnh khi đ.ánh nh.au với Mạnh Hoạch, quân Thục chỉ được phép b̲.ắ̲t̲ sống, không được g͟i͟.ế͟.t͟ ͟c͟h͟.ế͟.t͟ hoặc l̲à̲m̲ ̲h̲ọ̲ ̲b̲ị̲ ̲t̲h̲ư̲ơ̲n̲g̲. Mạnh Hoạch bị b͟.ắ͟t͟ rồi Gia Cát Lượng lại thả ra, cứ như vậy lặp đi lặp lại đến 7 lần. Nghệ thuật t̲á̲c̲ ̲c̲h̲i̲ế̲n̲ c̲h̲.í̲n̲h̲ ̲t̲r̲.ị̲, tâm lý của Gia Cát Lượng thể hiện rõ rệt trong ch.iến dịch này. Cuối cùng Mạnh Hoạch tâm phục khẩu phục, hoàn toàn chịu thần phục triều Thục Hán. Đến lần thứ 7, khi Gia Cát Lượng định thả Mạnh Hoạch thì Mạnh Hoạch không chịu về vì ông ta nhận thấy Gia Cát Lượng quả thật là con người phi thường và trong thâm tâm không có ý t͟h͟.ù͟ ͟đ͟.ị͟.c͟h͟ với mình. Mạnh Hoạch thành tâm nói với Gia Cát Lượng rằng: “Thiên uy của Thừa tướng như vậy thì người miền Nam không bao giờ làm p̲h̲.ả̲.n̲ nữa”.
Sau khi Mạnh Hoạch chịu thần phục thì các thế lực p͟h͟.ả͟.n͟ ͟l͟.o͟.ạ͟.n͟ ở miền Nam cũng nhanh chóng lần lượt q̲u̲y̲ ̲h̲.à̲n̲g̲. Mùa thu năm 225, ba cánh quân Đông, Tây và Trung hội quân ở Điền Trì (Vân Nam) ăn mừng thắng lợi của cuộc Nam tiến và giai thoại bảy lần b̲.ắ̲t̲ bảy lần thả được truyền tụng.
Gia Cát Lượng từ đó nhận thức rõ về năng lực c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲đ̲ấ̲u̲ của các 𝑡𝑜̣̂𝑐 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑡ℎ𝑖𝑒̂̉𝑢 𝑠𝑜̂́ ở Nam Trung. Trong lịch sử Trung Quốc, các 𝑡𝑜̣̂𝑐 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 ở đồng bằng, sống bằng nghề nông thường thua kém các 𝑡𝑜̣̂𝑐 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 du mục cả về khả năng và tinh thần c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲đ̲ấ̲u̲.
Do đó, Gia Cát Lượng đề ra chiến lược “một m̲ũ̲i̲ ̲t̲.ê̲.n̲ trúng hai đích”. Một mặt chiêu mộ các ch.iến b.inh 𝑡𝑜̣̂𝑐 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑡ℎ𝑖𝑒̂̉𝑢 𝑠𝑜̂́ phục vụ cho nhà Thục Hán, mặt khác, ngân sách để nuôi đ̲ộ̲i̲ ̲q̲u̲â̲n̲ này do những người giàu có ở địa phương trang trải.
Hoa Dương quốc chí của Thường Cừ thời Đông Tấn ghi lại các ch.iến b.inh 𝑡𝑜̣̂𝑐 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑡ℎ𝑖𝑒̂̉𝑢 𝑠𝑜̂́ (người Di) tham nhận của cải của người Hán, nên thần phục nhà Thục Hán, từ đó hình thành nên mối զᴜɑп һᴇ̣̂ Di-Hán.
Tầng lớp nhà giàu của người Di được Thục Hán bảo trợ, duy trì địa vị nên sẵn sàng chi tiền giúp Gia Cát Lượng chiêu binh. Điều này cũng giúp làm giảm m̲.â̲u̲ ̲t̲h̲.u̲ẫ̲n̲ dân tộc.
Đề phòng lực lượng đối lập miền Nam trỗi dậy, Gia Cát Lượng khuyến khích người dân Nam Trung di cư về Thục Hán sinh sống, chia làm 5 “bộ”, hiệu là phi quân. Lực lượng đặc nhiệm Vô Đương phi quân hình thành từ đó.
Những người thiểu số gia nhập Vô Đương phi quân trở thành người của nhà Thục Hán. Cha mất, con tiếp tục gia nhập զᴜᴀ̂п ᴆᴏ̣̂ɪ, c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲đ̲ấ̲u̲ vì sự nghiệp nhà Thục, trở thành người lính chuyên nghiệp.
Trang mạng hquanqiu.com (Trung Quốc) so sánh Vô Đương phi quân với lực lượng tinh nhuệ Gurkha, có nguồn gốc từ 𝑡𝑜̣̂𝑐 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑡ℎ𝑖𝑒̂̉𝑢 𝑠𝑜̂́ ở Nepal, ᴆᴀ́пһ тһᴜᴇ̂ cho զᴜᴀ̂п ᴆᴏ̣̂ɪ Anh từ thế kỷ 19.
Năng lực c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲đ̲ấ̲u̲ của Vô Đương phi quân
Đội quân tinh nhuệ Vô Đương phi quân được sử sách Trung Quốc ghi nhận và thể hiện được năng lực c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲đ̲ấ̲u̲ vượt trội, thông qua các cuộc chiến của nhà Thục Hán.
Sử sách Trung Quốc ghi lại, ch.iến b.inh Vô Đương phi quân “thân mặc thiết giáp, có thể dời non vượt núi, giỏi dùng c̲u̲n̲g̲ ̲n̲.ỏ̲,̲ ̲t̲ê̲n̲ ̲đ̲.ộ̲.c̲, đặc biệt tinh nhuệ trong t̲á̲c̲ ̲c̲h̲i̲ế̲n̲ phòng ngự”.
Trong cuộc Bắc phạt ra Kỳ Sơn lần đầu tiên của Khổng Minh, quân Thục do Mã Tắc làm chủ soái g̲i̲a̲o̲ ̲c̲h̲.i̲ế̲n̲ với tướng Ngụy Trương Cáp ở Nhai Đình. Mã Tốc sai lầm khiến quân Thục t̲h̲ả̲m̲ ̲b̲ạ̲i̲.
Gia Cát Lượng ra lệnh cho Vô Đương phi quân do Vương Bình thống soái, đ.ánh đoạn hậu, ʏᴇ̂̉ᴍ тгᴏ̛̣ cho quân Thục rút lui khỏi ch.iến trường. Đây được xem là c̲h̲i̲ế̲n̲ ̲c̲ô̲n̲g̲ nổi bật, giúp Thục Hán tránh được kết cục toàn quân bị t̲.i̲ê̲u̲ ̲d̲.i̲ệ̲t.
Năm 231, Gia Cát Lượng khởi binh Bắc phạt lần thứ 4, lệnh cho Vương Bình làm phó soái đồn trú ở Nam Vi. Đích thân Khổng Minh chỉ huy đ̲ộ̲i̲ ̲q̲u̲â̲n̲ chủ lực vây Tư Mã Ý ở Kỳ Sơn.
Trước sức é.p của Khổng Minh, và bị các tướng lĩnh dưới quyền thúc giục, Tư Mã Ý buộc phải điều Trương Cáp thống lĩnh đại quân t̲ấ̲n̲ ̲c̲ô̲n̲g̲ Vương Bình.
Vô Đương phi quân do Vương Bình chỉ huy chỉ có 3.000 người, trong khi quân Ngụy đông gấp 20 lần. Nhưng các ch.iến b.inh tinh nhuệ đã “l̲i̲ề̲u̲ ̲c̲h̲.ế̲.t̲ c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲đ̲ấ̲u̲”, khiến đối phương r̲ơ̲i̲ ̲v̲à̲o̲ ̲b̲ế̲ ̲t̲ắ̲c̲.
Không để cho quân Ngụy kịp rút lui, Vô Đương phi quân chuyển sang ph.ả.n k.ích, t̲i̲ề̲n̲ ̲h̲ậ̲u̲ ̲g̲i̲á̲p̲ ̲c̲ô̲n̲g̲, khiến đại binh do Trương Cáp chỉ huy thất bại nặng nề.
Dù chiến dịch Bắc phạt lần 4 không đem lại thành công, nhưng các học giả Trung Quốc đánh giá, đây là lần đầu tiên quân Thục “giành được ưu thế” trước quân Ngụy, nhờ vào Vô Đương phi quân.
Kết cục của Vô Đương phi quân
Sau khi Gia Cát Lượng q̲u̲a̲ ̲đ̲ờ̲i̲, Vô Đương phi quân chủ yếu được huy động để đ̲ậ̲p̲ ̲t̲a̲n̲ cuộc t͟ạ͟o͟ ͟p͟h͟.ả͟n͟ của dân tộc miền núi. Năm 240, quân Thục đồn trú ở Hán Gia (Tứ Xuyên) t̲h̲i̲ệ̲t̲ ̲h̲ạ̲i̲ nặng nề bởi p͟h͟.ả͟.n͟ ͟l͟.o͟.ạ͟n͟, tướng trấn thủ c̲h̲.ế̲t̲ ̲t̲r̲.ậ̲n̲.̲
Thục Hán phải huy động Vô Đương phi quân đến kiểm soát tình hình. Vô Đương phi quân khi đó đã bước sang thế hệ thứ hai hoặc thứ ba.
Tuy th.iện ch.iến nhưng với quân số ít ỏi, Vô Đương phi quân hầu như không thể làm thay đổi cục diện Tam quốc, vốn ngày càng nghiêng về nhà Ngụy.
Ảnh minh họa.
Sử sách Trung Quốc chép lại, cái kết của Vô Đương phi quân vô cùng b.i th.ảm. Đó là thời điểm diễn ra cuộc Bắc phạt thứ 8 trong 9 lần đ.ánh Ngụy của Khương Duy, người kế tục Gia Cát Lượng.
Cũng đảm nhiệm trọng trách ʏᴇ̂̉ᴍ тгᴏ̛̣ quân chủ lực rút lui, tướng Trương Nghi, tư lệnh cuối cùng chỉ huy Vô Đương phi quân thống lĩnh 5.000 binh sĩ quyết 𝑡.𝑢̛̉ 𝑐ℎ.𝑖𝑒̂́𝑛.
Vô Đương phi quân chịu t̲h̲i̲ệ̲t̲ ̲h̲ạ̲i̲ nặng nề. Mặc dù sau đó, Thục Hán xây dựng lại lực lượng Vô Đương phi quân mới nhưng thực tế lực lượng này gần như không còn tồn tại.
