Đại chiến Xích Bích, năm 208, giữa đại quân Tào Tháo và liên minh Tôn – Lưu, với kết cục là 𝚝𝚑𝚊̂́𝚝 𝚋𝚊̣𝚒 𝚝𝚑𝚊̉𝚖 𝚑𝚊̣𝚒 của quân Tào, chính là bước ngoặt lịch sử mở ra triều đại “Tam Quốc”. Nhưng nếu như Tào Tháo chịu nghe lời khuyên can của một mưu sĩ dưới trướng ông, thì có lẽ lịch sử Trung Quốc đã đi theo một hướng rất khác…
Trận Xích Bích là một trận đánh lớn cuối thời Đông Hán có tính chất quyết định đến cục diện chia ba thời Tam Quốc. Trận đ𝚊́𝚗𝚑 diễn ra vào mùa Đông năm Kiến An thứ 13 (tức năm 208) giữa liên quân Tôn Quyền-Lưu Bị với 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 đ𝚘̣̂𝚒 lấy danh nghĩa triều đình của Tào Tháo.
Trận Xích Bích với 𝚔𝚎̂́𝚝 𝚌𝚞̣𝚌 đ𝚊̣𝚒 𝚋𝚊̣𝚒 của quân Tào Tháo, chính là bước ngoặt lịch sử mở ra thời Tam Quốc
Bối cảnh dẫn đến trận Xích Bích là giai đoạn Tào Tháo giành thắng lợi liên tục trong các chiến lớn. Bao gồm đ𝚊́𝚗𝚑 bại Viên Thiệu ở trận Quan Độ năm 202 qua đó thống nhất vùng bình nguyên Hoa Bắc, 𝚝𝚒𝚎̂𝚞 𝚍𝚒𝚎̣̂𝚝 𝚋𝚘̣̂ 𝚝𝚘̣̂𝚌 Ô Hoàn năm 207 ổn định hoàn toàn biên giới phía Bắc, dễ dàng kiểm soát Kinh Châu sau khi Lưu Biểu 𝚌𝚑𝚎̂́𝚝 và con trai Lưu Tông đ𝚊̂̀𝚞 𝚑𝚊̀𝚗𝚐, nối tiếp bằng thắng lợi trước quân dân của Lưu Bị ở Trường Bản.
Xét về lực lượng, Đại quân Tào Tháo trong trận Xích Bích vượt trội hoàn toàn so với liên quân Tôn – Lưu. Theo ghi chép chính sử, quân Tào có khoảng 220.000, trong đó đã bao gồm khoảng 7 vạn hàng binh Kinh Châu. Liên quân Tôn – Lưu, trong khi đó, chỉ khoảng 5 vạn gồm 3 vạn quân của Tôn Quyền giao cho Chu Du chỉ huy, 10.000 quân Lưu Bị và 10.000 quân của Lưu Kỳ.
Nhưng trận Xích Bích kết thúc với thắng lợi của phe Tôn-Lưu trước đại quân Tào Tháo. Chiến thắng này đã góp phần củng cố vị trí của Tôn Quyền vào Lưu Bị ở hai bờ Trường Giang đồng thời ngăn cản việc Tào Tháo mở rộng phạm vi 𝚚𝚞𝚢𝚎̂̀𝚗 𝚕𝚞̛̣𝚌 xuống phía Nam Trung Hoa, tạo cơ sở cho sự hình thành hai nước Thục Hán và Đông Ngô sau này.
Đa số học giả cho rằng 𝚝𝚑𝚊̂́𝚝 𝚋𝚊̣𝚒 nhanh chóng và nặng nề của Tào Tháo là kết quả của những 𝚜𝚊𝚒 𝚕𝚊̂̀𝚖 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚗 𝚝𝚑𝚞𝚊̣̂𝚝 liên tiếp từ phía quân Tào cũng như 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚗 𝚝𝚑𝚞𝚊̣̂𝚝 𝚝𝚊̂́𝚗 𝚌𝚘̂𝚗𝚐 hiệu quả của Hoàng Cái và liên quân Tôn-Lưu. Ngược lại với những tính toán sáng suốt và hợp lý trong các chiến dịch toàn thắng trước đó, ở Xích Bích Tào Tháo suy nghĩ đơn giản rằng sự vượt trội về số lượng binh lính sẽ giúp ông đ𝚊́𝚗𝚑 bại thủy quân đầy kinh nghiệm của liên quân Tôn-Lưu.
Nhưng nếu Tào Tháo nghe lời Giả Hủ, trận Xích Bích sẽ không bao giờ xảy ra và lịch sử Trung Quốc sẽ rẽ sang một hướng hoàn toàn khác
Sai lầm chiến lược đó đã dẫn đến sai lầm chiến thuật tiếp theo, đó là Tào Tháo ra lệnh cho lực lượng rất lớn bộ binh và kị binh của ông chuyển sang 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚗 đ𝚊̂́𝚞 như thủy binh chỉ trong một thời gian ngắn trước 𝚝𝚛𝚊̣̂𝚗 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚗, rất nhiều người trong số họ đã 𝚜𝚊𝚢 sóng khi lên thuyền và thậm chí cũng không biết bơi do xuất thân là người phương Bắc.
Cộng thêm vào những sai lầm chiến thuật của Tào Tháo là 𝚗𝚊̣𝚗 𝚋𝚎̣̂𝚗𝚑 𝚍𝚒̣𝚌𝚑 ở phương Nam cùng sự suy giảm tinh thần trong quân sĩ do phải xa nhà quá lâu và liên tục hành quân, 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚗 đ𝚊̂́𝚞 trong thời gian dài. Theo như Gia Cát Lượng thì: “𝙼𝚞̃𝚒 𝚝𝚎̂𝚗 dù cứng nhưng đến cuối tiễn đạo cũng không thể xuyên qua áo lụa mỏng”.
Sai lầm có hệ thống trong chiến dịch chinh phạt miền Nam của Tào Tháo ngoài ra còn được cho là xuất phát từ cái 𝚌𝚑𝚎̂́𝚝 của Quách Gia – quân sư toàn thắng trong đội ngũ tham mưu của ông. Chính Tào Tháo cũng nói rằng: “Nếu như có Quách Gia thì ta không bao giờ rơi vào tình cảnh thế này”. Nhưng nếu quay ngược thời gian, trở về thời điểm Tào Tháo lấy Kinh Châu, thì sớm đã có người can gián Tháo không nên tiếp tục 𝚔𝚑𝚘̛̉𝚒 𝚋𝚒𝚗𝚑 đ𝚘̂́𝚒 đ𝚊̂̀𝚞 liên quân Tôn – Lưu. Người đó chính là Giả Hủ.
Khi đó Giả Hủ đã khuyên Tào Tháo thế này: “Nếu để binh sĩ nghỉ ngơi, úy lạo bách tính, khiến dân an cư lạc nghiệp, thì không cần phí sức cũng có thể khuất phục Giang Đông”. Trước khi đưa ra những lời này, năng lực của Giả Hủ sớm đã được kiểm chứng kĩ càng qua trận Uyển Thành (khi còn theo Trương Tú) hay lần hiến kế giúp Tào đ𝚊̉ 𝚋𝚊̣𝚒 Viên Thiệu ở Quan Độ.
Nhưng Tháo đã không nghe Hủ. Do Tháo thắng như chẻ tre nên kiêu binh, hay vì bất kì nguyên nhân chủ quan hay khách quan nào khác, thì kết cục là Tháo đã đ𝚊̣𝚒 𝚋𝚊̣𝚒 ở Xích Bích, 𝚑𝚊𝚘 𝚋𝚒𝚗𝚑 𝚝𝚘̂̉𝚗 𝚝𝚞̛𝚘̛́𝚗𝚐 lại tạo cơ hội cho 2 thế lực đối đầu Tôn – Lưu củng cố vị trí, mở ra thế “chia ba thiên hạ”.
Tầm nhìn của Giả Hủ vượt xa những mưu sĩ đương thời dưới trướng Tào Tháo
Giả Hủ chính là người duy nhất trong số những mưu sĩ của Tào Tháo thời điểm ấy, đưa ra quan điểm không đ𝚊́𝚗𝚑 Tôn – Lưu. Và đấy là bằng chứng cho thấy tài trí và tầm nhìn chiến lược vượt trội của nhân vật này. Việc Giả Hủ khuyên Tào Tháo không đ𝚊́𝚗𝚑 mà nghỉ để chờ thời cơ tốt, hoàn toàn có lý.
Thứ nhất, sau giai đoạn gần chục năm 𝚌𝚑𝚒𝚗𝚑 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚗, nhân lực và tài lực của khu vực Trung Nguyên – Hoa Bắc cạn kiệt. Cho nên việc “khoan thai lại sức dân” là điều cần thiết. Hơn nữa, quân Tháo rõ ràng đông lên, nhưng chất lượng không đi cùng mà muốn Nam chinh thành công thì phụ thuộc rất nhiều vào Thủy chiến – vốn không phải thế mạnh của 𝚚𝚞𝚊̂𝚗 đ𝚘̣̂𝚒 phương Bắc. Tào Tháo khi𝚌𝚑𝚒𝚎̂́m được Kinh Châu, cũng phải dùng thủy quân Kinh Châu (vốn không thể tin tưởng hoàn toàn) để dùng cho chiến dịch Nam phạt. Giả Hủ sớm 𝚝𝚘𝚊𝚗 𝚝𝚒́𝚗𝚑 được cái khó của Tào Tháo trong 𝚝𝚛𝚊̣̂𝚗 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚗 này.
Thứ hai, Kinh Châu có đủ mầm mống để 𝚝𝚞̛̣ 𝚍𝚒𝚎̣̂𝚝 nếu Tào Tháo biết nhẫn. Đó là sự đ𝚊̂́𝚞 đ𝚊́ của anh em Lưu Tông, Lưu Kì, cùng với đám “𝚗𝚐𝚘𝚊̣𝚒 𝚝𝚑𝚒́𝚌𝚑” giật dây phía sau; lại thêm Lưu Bị ở đó chưa kể Tôn Ngô Giang Đông cũng tỏ rõ ý đồ 𝚝𝚛𝚊𝚗𝚑 đ𝚘𝚊̣𝚝. Không đ𝚊́𝚗𝚑, Kinh Châu – Giang Đông sẽ 𝚕𝚘𝚊̣𝚗 nhưng nếu đ𝚊́𝚗𝚑, Tào Tháo sẽ tự đẩy mình vào thế phải 𝚌𝚑𝚘̂́𝚗𝚐 lại liên minh 2 nhà. Rõ ràng cứ để “cò vạc tranh hùng” thì “ngư ông” ở đây là Táo Tháo sớm muộn cũng sẽ hưởng lợi mà không phải 𝚑𝚊𝚘 𝚋𝚒𝚗𝚑 𝚝𝚘̂̉𝚗 𝚝𝚞̛𝚘̛́𝚗𝚐.
Không phải ngẫu nhiên khi Giả Hủ nhận được những lời bình luận có cánh của Trần Thọ trong “Tam Quốc Chí” như thế này: “Giả Hủ 𝚝𝚘𝚊𝚗 𝚝𝚒́𝚗𝚑 cơ hồ không hề sai sót, có thể đạt đến mức thấu hiểu sự quyền biến, đại khái là gần được như Lương, Bình vậy”. Lương là Trương Lương, Bình là Trần Bình, những đại mưu sĩ siêu hạng của Hán Cao Tổ Lưu Bang.
Dịch Trung Thiên bình luận Giả Hủ có thể là người thông minh nhất thời Tam Quốc, giỏi biết tính người, nhìn thấu tâm tư người khác, Giả Hủ “liệu việc như thần” là vì “hiểu người như thần”, “biết người cũng tự biết mình”. Nhiều mưu sĩ thời Tam Quốc có kết cục vô hậu, như những người bên Tào Tháo, có người 𝚌𝚑𝚎̂́𝚝 𝚢𝚎̂̉𝚞 (Quách Gia), có người 𝚙𝚑𝚊̉𝚗 lại (Mao Giới), có người 𝚌𝚑𝚎̂́𝚝 𝚝𝚑𝚊̂̀𝚗 𝚋𝚒́ (Tuân Úc), có người 𝚌𝚑𝚎̂́𝚝 𝚘𝚊𝚗 (Hứa Du). Giả Hủ thì an nhàn vô lo, sống đến trọn đời.
Tam Quốc Chí nhận định Giả Hủ mưu trí không thua Trương Lương, Trần Bình
Những điển tích đặc tả tài trí siêu hạng của Giả Hủ
Sau khi giúp Đổng Trác 𝚍𝚎̣𝚙 Hàn Toại, phát triển quyền lực và tiến vào Kinh Đô Lạc Dương, phế Hán Thiếu Đế lập Hán Hiến Đế làm vua bù nhìn, Giả Hủ sớm dự đoán được sự 𝚋𝚊̣𝚒 𝚟𝚘𝚗𝚐 của một Đổng Trác 𝚝𝚊̀𝚗 𝚋𝚊̣𝚘 𝚋𝚊̂́𝚝 𝚗𝚑𝚊̂𝚗, bèn lập kế xin ra Thiểm Tây để tránh liên lụy về sau.
Năm 192, Hủ hiến kế phao tin Vương Doãn muốn 𝚐𝚒𝚎̂́𝚝 hết người Tây Lương cho Lý Thôi – Quách Dĩ, để từ đó kích động quân binh và tập hợp lực lượng đông đảo đ𝚊́𝚗𝚑 bại Lã Bố, 𝚌𝚑𝚒𝚎̂́𝚖 Trường An. Sau khi thành công, đáng nói Giả Hủ lại không nhận tước hầu cũng từ chối chức thượng thư.
Hiến kế cho Trương Tú giả vờ đ𝚊̂̀𝚞 𝚑𝚊̀𝚗𝚐 Tào Tháo và sau đó bày 𝚖𝚞̛𝚞 dùng 𝚑𝚘̉𝚊 𝚌𝚘̂𝚗𝚐 tập kích trong trận chiến Uyển Thành, 𝚝𝚒𝚎̂𝚞 𝚍𝚒𝚎̣̂𝚝 toàn bộ quân Tào năm 197. Trong 𝚝𝚑𝚊̂́𝚝 𝚋𝚊̣𝚒 này, Tháo mất cả tướng yêu Điển Vi và con trai Tào Ngang.
Năm 199, khuyên Tú không nên gia nhập với đại quân Viên Thiệu để chống Táo mà ngược lại đ𝚊̂̀𝚞 𝚑𝚊̀𝚗𝚐 Tào Tháo. Chi tiết cho thấy tầm nhìn siêu hạng của Hủ. Giả Hủ sau đó hiến kế cắt đứt nguồn cung cấp lương thảo của Viên Thiệu trong trận đ𝚊́𝚗𝚑 ở Ô Sào, thắng lợi bản lề giúp Tào Tháo đ𝚊́𝚗𝚑 bại Viên Thiệu ở Quan Độ, thống nhất Trung Nguyên.
Năm 208, Giả Hủ khuyên Tào Tháo rằng không nên tiến đ𝚊́𝚗𝚑 Đông Ngô sau khi thu được Kinh Châu, nhưng ý kiến này không được chấp nhận và kết quả là Tào Tháo đã đại bại trong trận Xích Bích.
Năm 211, quân Tây Lương do Mã Siêu và Hàn Toại 𝚌𝚊̂̀𝚖 đ𝚊̂̀𝚞 𝚝𝚊̂́𝚗 𝚌𝚘̂𝚗𝚐 quân Tào ở Đồng Quan. Giả Hủ hiến k.ế cho Tào Tháo ly gián Mã Siêu và Hàn Toại bằng việc xóa bức thư gửi cho Hàn Toại và thông báo cho Mã Siêu biết gây nghi ngờ nội bộ. Kế l.y gián này mang tính then chốt của chiến thắng của Tào Tháo trong chiến dịch Đồng Quan.
Năm 220, Tào Phi bãi bỏ Hán Hiến đế và lên ngôi hoàng đế, có hỏi Giả Hủ xem Ngụy có nên 𝚝𝚊̂́𝚗 𝚌𝚘̂𝚗𝚐 Đông Ngô hay Thục Hán hay không. Giả Hủ can rằng, thực lực quân Ngụy vẫn chưa đủ sức để 𝚝𝚊̂́𝚗 𝚌𝚘̂𝚗𝚐 Ngô hay Thục. Tào Phi không nghe lời ông và sau đó chuốc lấy 𝚝𝚑𝚊̉𝚖 𝚋𝚊̣𝚒 khi đ𝚊́𝚗𝚑 Đông Ngô.
