Trong Tam quốc diễn nghĩa của nhà văn La Quán Trung, trận giao đấu giữa Trương Phi và Mã Siêu ở ải Hà Manh chính là cuộc đánh tay đôi có thời gian dài nhất, kéo dài từ ban ngày cho tới đêm tối, hai bên đã đấu hơn hai trăm ba mươi hiệp.
Khi Lưu Bị đưa quân vào Tây Xuyên, đe dọa cơ đồ của Thứ sử Ích Châu Lưu Chương. Lưu Chương buộc phải cầu cứu Trương Lỗ, Trương Lỗ đã giao hai vạn quân cho Mã Siêu tiến vào Tây Xuyên để giải vây cho Lưu Chương.
Lưu Bị (161 – 223) tự là Huyền Đức, người huyện Trác, quận Trác thuộc U Châu, là một vị thủ lĩnh quân phiệt, hoàng đế khai quốc nước Thục Hán thời Tam quốc trong lịch sử Trung Quốc.
Mã Siêu tiến đến ải Hà Manh tấn công Lưu Bị. Trương Phi nghe tin Mã Siêu kéo đến trước ải bèn xin Lưu Bị cho mình ra đánh nhau với Mã Siêu. Khổng Minh dùng kế khích tướng Trương Phi, phải mời Quan Vũ tới mới chống cự được. Trương Phi nóng giận, quyết tâm chiến đấu, ông viết quân lệnh trạng và được cử làm tiên phong, Ngụy Diên cũng được đi theo.
Lúc Lưu Bị nhìn thấy Mã Siêu ra trận từ sáng sớm, đầu đội mão Sư Tử, thắt đai Hổ Phù, bào trắng giáp bạc lóng lánh, cầm giáo giục ngựa đi lại như bay nên Lưu Bị rất thích viên hổ tướng này và thốt lên rằng “Người ta nói ‘Cẩm Mã Siêu’, quả nhiên như thế”. Lưu Bị thấy Mã Siêu đang hăng cứ giữ Trương Phi lại không cho xuống, chờ tới quá trưa thấy bên trận địa Mã Siêu có phần rời rạc, mới cho Trương Phi xuống đánh.
Trương Phi (? – 221), tự Dực Đức, người tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc hiện nay. Trương Phi giữ chức Hữu tướng quân, sau khi Lưu Bị xưng đế, được phong làm Tây Hương Hầu.
Mã Siêu thấy Trương Phi xuống ải, vẫy giáo một cái, lùi quân lại độ hơn trăm bước, dàn trận. Sau đó, hai tướng lao vào chiến đấu với nhau như hai con hổ, quân sĩ hai bên chỉ biết đứng nhìn. Hai bên đánh nhau hơn trăm hiệp, chưa ai kém ai một nước nào. Lưu Bị đứng xem than rằng: “Thế mới gọi là hổ tướng”. Sau đó vì Lưu Bị sợ Trương Phi mệt sức, có rủi ro gì chăng, vội vàng khua chiêng thu quân.
Hai bên về trận địa nghỉ chốc lát rồi Trương Phi xông ra thách Mã Siêu đánh tiếp. Mã Siêu cũng lập tức ra ứng chiến. Lưu Bị sợ Trương Phi yếu thế, cũng cưỡi ngựa xuống ải, đến thẳng trước trận đứng xem. Hai bên lại giao tranh hơn một trăm hiệp nữa, hai con ngựa đều mệt lừ mà hai tướng lại càng đánh càng hăng hơn trước. Lưu Bị lại ra lệnh thu quân.
Mã Siêu và Trương Phi đại chiến tại Hà Manh.
Hai tướng lại về trận mình nghỉ rồi Mã Siêu thách Trương Phi châm đuốc đánh ban đêm. Lưu Bị ngăn cản nhưng Trương Phi đang hăng máu nên tiếp tục ra trận. Thế là quân hai bên lại hò reo vang trời dậy đất, trăm cây đuốc được đốt lên, đốt hàng trăm nghìn bó đuốc, sáng vằng vặc như ban ngày. Hai hổ tướng lại xông vào nhau quyết một còn một mất, dưới ánh đuốc nhưng mà vẫn bất phân thắng bại.
Mã Siêu (176 – 222), tự Mạnh Khởi, quê ở Hưng Bình, huyện Thiểm Tây, Trung Quốc hiện nay. Ông được Lưu Bị phong cho ông làm Tả tướng quân.
Chứng kiến hai hổ tướng giao đấu từ trưa đến chiều tối, Lưu Bị nhiều lần phải thốt lên biểu thị sự cảm phục đối với Mã Siêu và có lòng muốn thu phục viên tướng này. Thấy vậy, Gia Cát Lượng bèn lên kế sách khiến Mã Siêu phải bỏ giáp đầu hàng. Mã Siêu sau này đi theo Lưu Bị trở thành một trong Ngũ hổ thượng tướng (hay Ngũ hổ tướng) của nhà Thục Hán.
