Sự chia rẽ trên chính trường Mỹ đang làm dấy lên nguy cơ về việc các Đại cử tri đi ngược lại ý chí của các cử tri, tiếp tục đưa cuộc bầu cử Tổng thống rơi vào vòng xoáy bất ổn.
Thế nào là Đại cử tri “bất trung”?
Hiện nay, theo AP, ông Biden đang có 294 phiếu Đại cử tri. Nhưng chỉ điều đó chưa chắc đã đảm bảo một chĭến thắng. Các thành viên của Cử tri đoàn, ngoại trừ Maine và Nebraska, được phân bổ theo các khu vực, cam kết bỏ phiếu cho người có số phiếu cao nhất trong tiểu bang của họ. Tuy nhiên, ở nhiều bang, không có gì ngăn cản họ pha’ bỏ cam kết đó và bỏ phiếu cho một ứng cử viên khác. Những cử tri vi phạm cam kết đó được gọi là những cử tri “bất trung”.
Các đời Tổng thống Mỹ thường được lựa chọn bởi những Đại cử tri, những người cam kết sẽ bỏ phiếu cho ứng viên mà các cử tri thuộc tiểu bang họ đại diện lựa chọn. Tuy nhiên, sự chia rẽ trên chính trường Mỹ đang làm dấy lên nguy cơ về việc các Đại cử tri này có thể đi ngược lại ý chí của các cử tri, đồng thời tiếp tục đưa cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay rơi vào vòng xoáy bất ổn.
Theo Hiến pha’p Mỹ, 538 Đại cử tri – được biết đến như Đại cử tri đoàn – sẽ qųếт định người chĭến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống vào ngày 14/12.
Trong số 50 tiển bang tại Mỹ, chỉ có 2 bang số phiếu phổ thông sẽ qųếт định ứng viên nào sẽ nhận được sự ủng hộ của Đại cử tri. Ở một số trường hợp, các Đại cử tri “bất trung” có thể bỏ phiếu cho người không nhận được sự ủng hộ đa số từ cử tri phổ thông tại bang.
Trong trường hợp cuộc chạy đưa giữa 2 ứng cử viên trở nên sít sao, một số Đại cử tri có thể thay đổi qųếт định vào phút cuối.
Những lần Đại cử tri “phản bội”
Theo thống kê từ FairVotes, trong tổng số 23.507 phiếu Đại cử tri tham gia bầu trong 58 cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chỉ có 90 trong số này đã thay đổi qųếт định.
Vào năm 1872, 63 Đại cử tri thay đổi qųếт định sau khi ứng viên thua cuộc Horace Greely chēt trước thời điểm các Đại cử tri bỏ phiếu.
Vào năm 2016, 10 Đại cử tri cũng có qųếт định tương tự, trong đó 8 người không bỏ phiếu cho ứng viên Đảng Dân chủ Hillary Clinton và 2 người không bỏ phiếu cho ông Trump .
Những Đại cử tri “bất trung” này đã bỏ phiếu cho Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Bernie Sanders, nhà hoạt động xã hội Faith Spotted Eagle và 3 nghị sĩ Cộng hoà – John Kasich, Colin Powell và Ron Paul. Tuy nhiên, những qųếт định của họ đã không ảnh hưởng tới kết quả cuối cùng, khi ông Trump giành chĭến thắng với 304 Phiếu Đại cử tri so với 227 của bà Clinton.
Chỉ một lần vào năm 1796, một Đại cử tri đã bỏ phiếu cho đối thủ trực tiếp thay vì người được các cử tri phổ thông lựa chọn. Tuy nhiên, chưa có lần nào sự thay đổi của các Đại cử tri làm tác động kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử.
Các Đại cử tri bị trừng phạt vì phản bội
Hầu hết các tiểu bang đều đưa ra các điều luật ràng buộc Đại cử tri phải bỏ phiếu cho các ứng viên được người dân lựa chọn, và 15 trong số đó đưa ra các mức phạt đối với những người “không trung thành”, bao gồm huỷ bỏ hiệu lực của phiếu bầu và phạt khoảng 1.000 USD. Tại tiểu bang New Mexico, Đại cử tri vi phạm có thể đối mặt với 18 tháng tù.
Toà án Tối cao Mỹ vào tháng 7 đưa ra pha’n qųếт yêu cầu các Đại cử tri phải cam kết ủng hộ một ứng viên nhất định.
Ngoài ra, 16 bang với tổng cộng 191 phiếu Đại cử tri không có sự ràng buộc đối với các Đại cử tri, bao gồm Illinois, New York, Texas và bang chĭến trường Pennsylvania.
Khi đa phần các Đại cử tri đều là những người trung thành với Đảng của mình, đây là khả năng rất khó xảy ra khi họ không bỏ phiếu cho ứng viên của Đảng mình.
Nhưng các rủi ro này thường gia tăng trong những cuộc đua tranh cử sít sao, khi một Đại cử tri có thể thay đổi kết quả bầu cử. Nếu không có ứng viên nào đạt đủ 270 Phiếu Đại cử tri cần thiết, người chĭến thắng sẽ được qųếт định bởi tân Chủ tịch Hạ viện khi Quốc hội Mỹ họp để kiểm đếm Phiếu Đại cử tri vào ngày 6/1.
“Điều này chưa từng xảy ra trong quá khứ, nhưng đây là 2020”, chuyên gia cao cấp Dave Daley tại FairVote nói. “Chúng ta cần tránh sự bất ổn về mặt pha’p lý trong thời điểm nhạy cảm như hiện nay”.
Theo Minh Khôi
Theo Tổ Quốc
