Bài học từ Tư Mã Ý chắc chắn sẽ giúp bạn ngộ ra rất nhiều điều. Vì đâu mà Tào Tháo, Lưu Bị, Tôn Quyền cả đời giành thiên hạ nhưng cuối cùng tất cả lại phải rơi vào tay nhà Tư Mã Ý?
Tư Mã Ý, biểu tự Trọng Đạt, là nhà ch.ính tr.ị, nhà quân sự phục vụ nước Tào Ngụy thời kỳ Tam Quốc.
Ông nổi tiếng là người đa mưu túc kế, giúp nhà Tào Ngụy giữ vững vị thế thời Tam quốc. Ông được coi là người có công trong việc lập đồn điền, làm thủy lợi giúp Tào Ngụy phát triển kinh tế.
Trong Tam quốc diễn nghĩa, Tư Mã Ý được phác họa có phần h.èn nhát, nghe tiếng Gia Cát Lượng là s.ợ h.ãi rút lui. Nhưng trên thực tế, Tư Mã Ý được đánh giá là một nhân vật kiệt xuất và kỳ phùng địch thủ của Gia Cát Lượng.
Sau này ông nắm lấy cơ hội mà lật đổ nhà Ngụy cũng là người đặt nền móng cho nhà Tây Tấn và được truy phong là Tấn Cao Tổ. Chính sự việc này tới nay hậu thế vẫn còn tranh cãi chưa dứt khi ông là người vừa lập công vừa, gây ra tội. Tuy nhiên cũng không thể chối cãi được bài học mà ông để lại có thể giúp hậu thế ngộ nhận ra nhiều điều.
Đường đời không có ᴋẻ ᴛʜù
Đặc điểm nổi bật nhất của Tư Mã Ý chính là nhẫn, có thể nhẫn chịu cái nhẫn mà người khác không thể, nhẫn tới một mực đáng kinh ngạc, khó có ai có thể nhìn ra được tâm tư suy nghĩ của ông.
Dương Tu cả đời đều ᴄăᴍ ʜậɴ Tư Mã Ý, sớm chiều đều mong ông ᴄʜếᴛ sớm nhưng ngược lại Tư Mã Ý trước sau lại chẳng bận tâm ɴʜớ ᴛʜù ɢʜɪ ᴏáɴ. Nếu ai từng xem bộ phim “Quân Sư Liên Minh” đều rõ, một người là người thân cận của Tào Phi, một người lại là tay chân của Tào Thực.
Dương Tu nhiều lần muốn đưa Tư Mã Ý vào chỗ ᴄʜếᴛ nhưng sau này vì không biết giữ mình nên đắc tội với Tào Tháo mà bị xử tội ᴄʜếᴛ. Tư Mã biết chuyện ngỏ ý xin đi thăm. Tào Tháo thấy vậy hỏi tại sao lại muốn đi thăm? Tư Mã đáp: “Thần xưa nay không hề có ᴋẻ ᴛʜù, trước sau gặp gỡ đều là huynh đệ bằng hữu”.
Ở đây có thể thấy Tư Mã Ý không hề so đo với Dương Tu. Mặc dù Dương Tu muốn h.ại mình nhưng Tư Mã vẫn không xem Dương Tu là kẻ đ.ịch. Tào Tháo sau khi nghe xong, trong lòng đối với Tư Mã Ý có phần nể trọng.
Tư Mã Ý cũng rất tôn trọng Gia Cát Lượng
Thời kỳ đầu, đối thủ chủ yếu của Tư Mã Ý là Dương Tu, sau này mới chuyển sang Gia Cát Lượng. Sau khi Gia Cát Lượng ᴄʜếᴛ, lại còn dùng tượng gỗ để hù d.ọa đội quân của Tư Mã ý khiến cho tướng sĩ của ông ᴋɪɴʜ ʜồɴ ʙạᴛ ᴠíᴀ. Ấy vậy mà sau khi Tư Mã Ý đưa quân đến doanh trại mà Gia Cát Lượng ᴄʜếᴛ bỏ lại, ông nói:
“Không đạm bạc chí chẳng sáng soi, không yên tĩnh tiến xa chẳng nổi. Cả đời ông giống như nước, thanh bạch một đời, tuy ông và tôi 6 lần đại chiến nhưng tôi lại luôn xem ông như tri âm”.
Ảnh minh họa.
Khi ta bị một mũi tên của ʜậɴ ᴛʜù ʙắɴ vào tim thì sự đau nhói làm cho ta giãy giụa. Đức Phật dạy nghệ thuật tháo gỡ bằng cách đừng dùng đuôi của mũi tên để kéo ra, vì kéo như vậy mũi tên theo thế nghịch sẽ x.é da thịt bên trong.
Tốt nhất phải chịu đựng, có bản lãnh cầm lấy mũi tên bẻ gãy phần đầu, sau đó mới dùng hết sức bình sinh, rút mũi tên ra. Chịu đau một chút nhưng sau đó ta còn có cơ hội để chữa lành. Nếu lúc đó ta vội vàng giãy giụa, muốn trả đũa, thể hiện tất cả nỗi khổ niềm đau, là chính ta đã tự biến mình thành n.ạn nhân lần thứ hai.
Mỗi lần tâm niệm ʜậɴ ᴛʜù xuất hiện thì ta trở thành n.ạn nhân lần nữa, dẫn đến tự hoại lần hồi mà không hay. Như vậy, ý thức về tác nhân gây ra khổ đau là nguyên nhân sinh ra nỗi ʜậɴ ᴛʜù rất lớn.
Bại mà không si, thua mà không ʜậɴ
Vì đâu mà gia tộc Tư Mã có thể thành công? Ngoài việc có mối quan hệ rất lớn với sự đoản mệnh của gia tộc họ Tào. Kỳ thực Tào Phi là người rất có năng lực, nhưng vì đoản mệnh mà ra đi sớm, kế vị Tào Phi là Tào Duệ cũng vậy, đều sống chẳng được bao năm.
Tuy nhiên có một điều không thể không thừa nhận đó là, Tư Mã Ý là người rất biết cách nuôi dạy con cái, con của Tư Mã Ý cũng là một đấng nam nhi tài trí hơn người, văn võ song toàn.
Ngay từ rất nhỏ, Tư Mã Ý đã dạy con cái làm người phải hiểu được đạo lý: “Không trốn tránh thất bại, phải từ thất bại mà đứng lên chiến thắng”.
Trong quá trình đấu quyền, đấu trí với Gia Cát Lượng, có một lần bị Gia Cát Lượng đánh lừa cho quân đi ᴄướᴘ lương thực. Mặc dù lúc đó lực lượng quân Ngụy đông gấp mấy lần quân Thục, nhưng Tư Mã Ý lại không cho quân lính đi ᴄướᴘ lại.
Chúng tướng bất bình, hai con của Tư Mã Ý cũng đứng ngồi không yên, không hiểu tại sao lại vậy nên đi tìm cha mình hỏi chuyện. Khi đến đại doanh của Tư Mã Ý, thấy cha mình đang nói chuyện với một người, Tư Mã Ý nói: “Đánh trận, trước tiên phải học được thiện bại, bại mà không si, thua mà không ʜậɴ thì mới có thể cười được sau cùng”.
Đôi khi đối với một người, vượt lên nghịch cảnh còn quan trọng hơn cả trí thông minh, một người có năng lực vượt lên nghịch cảnh càng lớn thì cảnh giới càng cao.
Một người có thể vượt qua nghịch cảnh thì dù có từ địa vị cao cỡ nào mà có không may ngã xuống thì vẫn có thể đứng dậy vươn lên. Mỗi lần ngã xuống chính là mỗi lần tăng thêm sức mạnh cho chính mình.
Hai câu nói này chính là triết lý sống cả đời của Tư Mã Ý, chúng ta làm người nếu có thể học được hai điều này thì dù cho giang sơn bốn biển đi đâu cũng chẳng sợ người đời phụ bạc.
Theo Dương Minh/Khỏe & Đẹp
