Danh tướng Đông Ngô kế thừa Chu Du và Lã Mông trở thành một trong tứ đại đô đốc thành công nhất lịch sử nhưng phải nhận lấy cái kết bất ngờ.
Bên cạnh Gia Cát Lượng, Tào Tháo, tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của tác giả La Quán Trung cũng đề cập đến những nhân vật kiệt xuất khác thời Tam quốc như Quan Vũ, Tôn Quyền, ngũ hổ tướng Thục Hán… Loạt bài này sẽ làm rõ những tình tiết hư cấu trong tiểu thuyết cũng như khai thác yếu tố mà Tam quốc diễn nghĩa không đề cập đến.
Theo TimeTW, Lục Tốn (183-245), tự Bá Ngôn, người Ngô Quận thuộc Dương Châu. Ông sinh ra trong gia đình danh gia vọng tộc ở Giang Đông.
K̲ẻ̲ ̲t̲h̲.ù̲ của Tôn gia
Cha Lục Tốn mất sớm, từ nhỏ Tốn đã đi theo người chú Lục Khang, là Thái thú quận Lư Giang. Lục Tốn lớn lên trong lúc c̲h̲.i̲ế̲n̲ ̲t̲r̲.a̲n̲h̲ ̲q̲u̲.â̲n̲ ̲p̲h̲.i̲ệ̲t̲ giữa các chư hầu n.ổ ra ngày càng á̲c̲ ̲l̲i̲ệ̲t̲.̲
Năm 193, Viên Thuật chạy từ Nam Dương về Thọ Xuân thuộc Dương châu. Vì thiếu lương nên Viên Thuật hỏi vay Lục Khang. Lục Khang coi Viên Thuật là q̲u̲â̲n̲ ̲p̲h̲ả̲n̲ ̲n̲g̲h̲ị̲c̲h̲ chống nhà Hán nên không đáp ứng. Viên Thuật tức giận bèn sai Tôn Sách mang quân đ.ánh Lư Giang.
Lục Khang khi đó 70 tuổi, giữ được thành 2 năm thì t̲h̲ấ̲t̲ ̲t̲h̲ủ̲. Lục Khang và gia tộc không bị g̲i̲ế̲t̲ nhưng hơn 1 tháng sau thì p̲h̲á̲t̲ ̲b̲ệ̲n̲h̲ ̲q̲u̲a̲ ̲đ̲ờ̲i̲. Gia tộc họ Lục hơn 100 người gặp cảnh đói khát, bị c̲h̲ế̲t̲ hơn một nửa. Bản thân Lục Tốn phải c̲h̲ạ̲y̲ ̲t̲r̲ố̲n̲ về quê mới có thể sống sót.
Năm 200, Tôn Sách qua đời, em trai là Tôn Quyền kế vị. Khi đó, Tôn Quyền 19 tuổi còn Lục Tốn 18 tuổi.
Tôn Quyền rất muốn thu hút sự ủng hộ của các gia tộc lớn ở Giang Đông, bèn cho con em các dòng họ lớn được làm quan. Lục Tốn nằm trong số đó.
Thấy Lục Tốn có tài và cũng muốn xóa đi t̲h̲.ù̲ ̲h̲ằ̲n̲ gia tộc, Tôn Quyền mang con gái Tôn Sách gả cho ông. Khi được hỏi k.ế sách dựng nước, Lục Tốn phân tích tình hình đương thời và khuyên Tôn Quyền chưa vội t̲r̲a̲n̲h̲ ̲h̲ù̲n̲g̲ ̲t̲h̲i̲ê̲n̲ ̲h̲ạ̲ mà hãy củng cố Giang Đông, giải quyết vấn đề các dân tộc th.iểu số. Tôn Quyền nghe theo và giao cho chính Lục Tốn đảm nhận trọng trách này.
Dần dần, mối quan hệ Tôn Quyền, Lục Tốn trở nên gần gũi hơn. Lục Tốn cũng không muốn b̲.á̲o̲ ̲t̲h̲.ù̲ mà chỉ một lòng tận trung với Tôn Quyền.
Năm 219, khi Lã Mông đem quân c̲h̲.i̲ế̲m̲ Kinh Châu, uy chấn Trung Hoa, Lục Tốn đã được Lã Mông tiến cử với Tôn Quyền làm người kế tục.
Đ̲á̲n̲h̲ ̲t̲a̲n̲ 70 vạn quân Lưu Bị
Nhân vật Lục Tốn trong bộ phim Tân Tam quốc diễn nghĩa.
Sau khi Kinh Châu t̲h̲.ấ̲t̲ ̲t̲h̲.ủ̲ còn Quan Vũ m̲.ấ̲t̲ ̲m̲ạ̲.n̲g̲, Lưu Bị vô cùng o̲.á̲n̲ ̲h̲.ậ̲n̲ Đông Ngô. Cuối năm 220, Tào Phi é.p Hán Hiến Đế nhường ngôi, xưng đế và kiến lập nhà Tào Ngụy, sau đó không lâu Lưu Bị cũng lên ngôi ở Thành Đô, kiến lập Thục Hán là sự kế thừa của nhà Hán.
Bỏ ngoài tai lời can ngăn của các đại thần, Lưu bị thống lĩnh 70 vạn quân, đích thân ngự giá thân ch.inh. Trong bối cảnh quân Ngô liên tiếp th.ất b.ại, Tôn Quyền phong Lục Tốn làm Đại đô đốc, chỉ huy quân Ngô c̲h̲ố̲n̲g̲ lại Thục Hán.
Lên nắm quyền, Lục Tốn ra lệnh cho các tướng dưới quyền chỉ cố thủ, không được m̲a̲n̲h̲ ̲đ̲ộ̲n̲g̲ trước những lần k̲h̲i̲ê̲u̲ ̲c̲h̲i̲ế̲n̲ của Lưu Bị. Chỉ đến khi quân Thục có dấu hiệu bị b.ệnh dịch, Lục Tốn mới xua quân p̲h̲ả̲n̲ ̲c̲ô̲n̲g̲.
Đầu tiên, Lục Tốn cho quân giả vờ t̲ấ̲n̲ ̲c̲ô̲n̲g̲ vào 1 trong số các doanh trại của quân Thục nhằm đánh lạc hướng các tướng Thục.
Kế đến ông lệnh cho quân sỹ dùng h̲.ỏ̲a̲ ̲c̲ô̲n̲g̲ ̲t̲.ấ̲n̲ ̲c̲ô̲n̲g̲ vào các trại còn lại. Sau cùng, Lục Tốn ra lệnh 3 mặt giáp công doanh trại Thục Hán. Quân thục đ̲ạ̲i̲ ̲b̲ạ̲i̲ nhanh chóng, toàn quân gần như bị t̲.i̲ê̲u̲ ̲d̲.i̲ệ̲t̲.̲
Sau th.ất b.ại “muối mặt” này, Lưu Bị rút chạy về Bạch Đế thành và qua đời một năm sau đó. Uy danh Lục Tốn lẫy lừng kể từ đó.
Khiến đại tướng Tào Ngụy ô̲m̲ ̲h̲.ậ̲n̲ ̲m̲à̲ ̲c̲h̲.ế̲t̲
Không lâu sau khi Lưu Bị qua đời, Gia Cát Lượng tái lập liên minh Ngô-Thục chống Tào Ngụy. Nhờ vậy mà Lục Tốn có thể dốc toàn tâm, toàn ý c̲h̲ố̲n̲g̲ Tào.
Năm 222, Đông Ngô đ̲o̲ạ̲n̲ ̲t̲u̲y̲ệ̲t̲ mối giao hảo với Tào Ngụy. Tôn Quyền tự xưng là Ngô Vương. Ngụy Văn Đế Tào Phi đích thân dẫn đại quân thảo p̲h̲ạ̲t̲ Đông Ngô.
X̲u̲n̲g̲ ̲đ̲ộ̲t̲ ̲q̲u̲â̲n̲ ̲s̲ự̲ Ngô-Ngụy kéo dài 4 năm thì Tào Phi bệnh mất, con trai Tào Duệ tiếp tục duy trì chính sách của cha.
Năm 228, trong bối cảnh Gia Cát Lượng mở chiến dịch Bắc phạt Tào Ngụy, Tôn Quyền cũng có cách chống Tào bằng k.ế trá hàng. Khi ấy, lãnh thổ Đông Ngô có quận Bà Dương, giáp Trường Giang, đối diện với Dương Châu thuộc Tào Ngụy.
Theo kế này, Thái Thú Bà Dương b͙ị͙ ͙g͙.i͙ế͙t͙ ͙v͙ì͙ ͙t͙ộ͙i͙ ͙m͙.ư͙u͙ ͙p͙h͙.ả͙n͙, Tôn Quyền đưa Chu Phường lên thay. Chu Phường dùng bài “k̲h̲ổ̲ ̲n̲h̲ụ̲c̲ ̲k̲ế̲”, thuyết phục đại quân Tào Ngụy, do Tào Hưu chỉ huy tiến về phía nam, t̲ấ̲n̲ ̲c̲ô̲n̲g̲ Đông Ngô.
Biết tin k̲ẻ̲ ̲đ̲ị̲c̲h̲ ̲t̲r̲ú̲n̲g̲ ̲k̲ế̲, Tôn Quyền giao cho Lục Tốn chỉ huy chiến dịch đ.ánh úp quân Tào Hưu.
Điểm mấu chốt trong chiến dịch là t̲r̲ậ̲n̲ ̲đ̲á̲n̲h̲ tại sườn núi nằm giữa Hợp Phì và huyện Hoàn. Thời điểm thống lĩnh đại quân tiến vào Đông Ngô, Tào Hưu đã nhận được t̲ì̲n̲h̲ ̲b̲á̲o̲ nói rằng Chu Phường có khả năng trá hàng. Nhưng đại tướng phe Ngụy vẫn quyết t̲i̲ế̲n̲ ̲c̲ô̲n̲g̲ vì tự tin vào tài cầm quân cũng như b.inh lực hùng hậu.
Đợi đến khi quân Ngụy mệt mỏi, Lục Tốn ra lệnh đ̲ộ̲t̲ ̲k̲í̲c̲h̲ bất ngờ trong đêm, khiến quân Tào h̲.o̲ả̲n̲g̲ ̲l̲.o̲ạ̲n̲. Đại tướng Tào Hưu sau một hồi c̲h̲ố̲n̲g̲ ̲t̲r̲ả̲ bất thành bèn ra lệnh rút quân. Quân Ngụy chỉ rút chạy về kịp khi viện binh đến ứ̲n̲g̲ ̲c̲ứ̲u̲.
Chiến dịch p̲h̲ả̲n̲ ̲k̲í̲c̲h̲ Tào Ngụy của Lục Tốn thành công mỹ mãn, t͙.i͙ê͙u͙ ͙d͙.i͙ệ͙t͙ ͙10.000 quân Ngụy. Bản thân Tào Hưu vì quá c͙.ă͙m͙ ͙h͙.ậ͙n͙ ͙t͙r͙ậ͙n͙ ͙c͙h͙i͙ế͙n͙ ͙b͙ạ͙i͙ này mà qua đời cùng năm.
N͟ạ͟n͟ ͟n͟h͟â͟n͟ ͟c͟ủ͟a͟ ͟s͟ự͟ ͟t͟r͟a͟n͟h͟ ͟g͟i͟à͟n͟h͟ ͟q͟u͟y͟ề͟n͟ ͟l͟ự͟c͟
Sau này, Tôn Quyền giao Lục Tốn giáo dục các hoàng tử. Con thứ của Tôn Quyền là Tôn Lự mê c̲h̲ọ̲i̲ ̲g̲à̲, Lục Tốn nghiêm khắc nói: “Quân hầu phải chăm đọc kinh điển để gia tăng kiến thức, chơi trò đó phỏng ích gì?”. Tôn Lự ngộ ra bèn p̲h̲á̲ ̲h̲ủ̲y̲ trường gà.
Cháu Tôn Quyền là Hiệu úy Tôn Tùng được Tôn Quyền yêu quý, nhưng không nghiêm quân kỷ, buông lỏng cho quân sĩ l̲à̲m̲ ̲b̲.ậ̲y̲, Lục Tốn b̲ắ̲t̲ ̲p̲h̲.ạ̲t̲ cạo đầu tên lính v̲i̲ ̲p̲h̲ạ̲m̲ trước mặt mà Tôn Tùng không dám o̲á̲n̲ ̲t̲r̲á̲c̲h̲.
Năm 244, thừa tướng Đông Ngô là Cố Ung qua đời. Tôn Quyền bổ nhiệm Lục Tốn, năm đó đã 62 tuổi lên thay. Khi đó, trong triều xảy ra việc t̲r̲a̲n̲h̲ ̲c̲h̲ấ̲p̲ ngôi thái tử giữa Tôn Hòa và Tôn Bá.
Cuốn Ngô Lục có chép lại rằng, Tôn Quyền nghe lời gièm pha của các đại thần, muốn p̲h̲ế̲ ̲b̲ỏ̲ thái tử Tôn Hòa lập người khác.
Có người núp nghe được báo cho Thái tử, Tôn Hòa vội nhờ Lục Tốn dâng biểu khuyên ngăn. Lục Tốn 3 – 4 lần dâng biểu ngăn Tôn Quyền, khiến ông rất t̲ứ̲c̲ ̲g̲.i̲ậ̲n̲, nhưng Lục Tốn là trọng thần nên không xử lý. Lục Tốn nhiều lần cầu kiến, nhưng Tôn Quyền không cho gặp và t̲r̲u̲y̲ ̲x̲é̲t̲ ̲những người đã làm lộ chuyện cơ mật này, đồng thời cho người đến t̲r̲á̲c̲h̲ ̲m̲ắ̲n̲g̲ Lục Tốn.
Không những Thái Tử Tôn Hòa bị p̲h̲ế̲ ̲b̲ỏ̲ mà những người cháu của Lục Tốn cũng bị cách chức. Năm 245, Lục Tốn qua đời ở tuổi 63. Cả đời ông tiết kiệm, tri túc nên khi c͙h͙.ế͙t͙ trong nhà chẳng có của cải gì, theo cuốn Phẩm Tam quốc của tác giả Dịch Trung Thiên.
Về vấn đề này, các học giả Trung Quốc sau này nhận định, Lục Tốn nhầm tưởng họ Tôn đã hết nghi kị dòng họ Lục bởi m͙ố͙i͙ ͙t͙h͙.ù͙ năm xưa. Trên thực tế, Tôn Quyền chưa bao giờ hoàn toàn tin tưởng họ Lục.
Lục Tốn còn tự cho mình có trách nhiệm với thiên hạ nên can thiệp vào “việc nhà” của Tôn Quyền. Điều đó đã khiến Tôn Quyền không bằng lòng, lấy cớ để loại bỏ các con cháu của Lục Tốn làm quan trong triều.
