Nhiều người cho rằng Khương Duy chính là người phải chịu trách nhiệm cho sự ᴅɪệᴛ ᴠᴏɴɢ của nhà Thục Hán? Tuy nhiên bức mật thư lại khiến hậu thế bất ngờ.
Sự ra đi đột ngột của Gia Cát Lượng khiến cho cục diện Thục Hán nói riêng và Tam Quốc nói chung có nhiều thay đổi. Có tài thao lược, ‘thần cơ diệu toán’, nhưng thừa tướng Gia Cát Lượng cũng ra đi đầy tiếc nuối khi chiến dịch Bắc ph.ạt còn dang dở và sự nghiệp phục hưng Hán thất của Thục Hán vẫn chưa thành.
Tuy nhiên, theo Tam Quốc diễn nghĩa, trước khi qua đời tại gõ Ngũ Trượng năm 234, Gia Cát Lượng cũng âm thầm để lại một tài năng cho Thục Hán. Đó là Khương Duy.
Khương Duy, tự Bá Ước, là người ở Thiên Thủy, Lương Sơn, một đại tướng của nhà Thục Hán trong thời Tam Quốc.
Nguyên là một quan nhỏ của Tào Ngụy, ông bất đắc dĩ đã phải hàng Thục Hán, phục vụ dưới quyền Gia Cát Lượng, rồi Tưởng Uyển, Phí Y. Sau khi Phí Y bị áᴍ sáᴛ, Khương Duy nắm được binh quyền và nhiều lần ᴛấɴ ᴄôɴɢ Tào Ngụy nhưng đa phần thất bại, góp phần khiến nước nhà suy kiệt, dẫn đến sự sụp đổ của Thục Hán và cái ᴄʜếᴛ của chính ông.
Trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa, nhân vật Khương Duy được xây dựng như là học trò, người kế thừa trung thành di nguyện “Bắc phạt trung nguyên, khôi phục Hán triều” của Gia Cát Lượng, và được nhà văn La Quán Trung thêm thắt nhiều chiến công hư cấu.
So với các nhân tài lúc đó ở Hán Trung, Khương Duy không được xếp vào hàng tài năng và có triển vọng. Tuy nhiên, Gia Cát Lượng là người có con mắt tinh tường và cho rằng Khương Duy có thể trở thành một nhân tài lớn.
Theo đó, trong thư gửi đại thần Tưởng Uyển, Gia Cát Lượng từng đánh giá cao tài năng của Khương Duy là can đảm, hiểu sâu binh pháp, có tài cán hơn người, quả là kẻ sĩ ở đất Lương Châu.
Quả thực, khi Gia Cát Lượng nắm đại quyền, Khương Duy nhiều lần được cất nhắc, được thăng làm Trung giám quân, Chinh Tây tướng quân và Đan Dương đình hầu.
Khương Duy từng được Gia Cát Lượng cất nhắc, trọng dụng.
Đến năm 263, Tư Mã Chiêu sai Chung Hội, Đặng Ngải tiến đ.ánh Thục Hán. Sau khi nghe tin Hậu chủ Lưu Thiện quyết định mở cổng thành đầu hàng Tào Ngụy, Thục Hán chính thức ᴅɪệᴛ ᴠᴏɴɢ, Khương Duy và các tướng sĩ đều t.ức gi.ận, tuốt đ.ao ch.ém xuống đá.
Theo ghi chép của sử gia Trần Thọ trong “Tam Quốc chí”, sau khi thấy Lưu Thiện đầu hàng, Khương Duy cũng lập tức đầu hàng Chung Hội.
Sau khi hàng, Khương Duy biết Chung Hội có ý ᴍưᴜ ᴘʜảɴ nên khuyên Hội tìm cách ɢɪếᴛ các tướng Ngụy. Chung Hội một mặt vu cáo h.ãm h.ại Đặng Ngải khiến Tư Mã Chiêu cho người đến bắt Ngải; mặt khác, Chung Hội về Thành Đô, lĩnh Ích Châu mục chuẩn bị khởi binh tạo ph.ản. Chung Hội định cho Khương Duy dẫn 5 vạn quân làm tiên phong đi đ.ánh Tư Mã Chiêu; còn Khương Duy thì định mượn tay Chung Hội ɢɪếᴛ hết các tướng Ngụy rồi quay lại ɢɪếᴛ Hội, phục hưng Thục Hán.
Khương Duy là một hàng tướng mà ly gián được hai đại tướng hàng đầu của Ngụy, kích động được Chung Hội làm ph.ản để tương kế tựu kế, hẳn phải là người có sức thu hút ghê gớm thế nào mới khiến Chung Hội quyết định tr.iệt để ph.ản Ngụy, đồng ý tái lập Lưu Thiện làm hoàng đế, dựng lại ngọn cờ Thục Hán để chống Ngụy.
Tiếc rằng tin tức về âᴍ ᴍưᴜ ᴘʜảɴ ʟᴏạɴ của Chung Hội bị tiết lộ, Tư Mã Chiêu điều ngay 1 vạn kỵ binh vào Thục, Khương Duy và Chung Hội quyết định đi nước cờ h.iểm: B.ắt giam tất cả các tướng Ngụy lại, ngụy tạo di chiếu của Thái hậu và dâng biểu phế chức Tư Mã Chiêu; nhưng Chung Hội trù trừ, nể tình không nỡ ɢɪếᴛ đám tướng Ngụy, khiến họ có cơ hội ɴổɪ ᴅậʏ khiến cả Chung Hội, Khương Duy và tướng Thục Trương Dực đều bị sáᴛ ʜạɪ.
Nhiều người cho rằng Khương Duy chính là người phải chịu trách nhiệm cho sự ᴅɪệᴛ ᴠᴏɴɢ của nhà Thục Hán?
Vậy, thực hư thế nào?
Mật thư cuối cùng của Khương Duy và sự thật
82 năm sau cái ᴄʜếᴛ của Khương Duy, bức mật thư cuối cùng mà ông gửi cho Lưu Thiện đã được Hoàn Ôn, một đại tướng của nhà Đông Tấn phát hiện.
Trong mật thư này rất ngắn gọn, chỉ vỏn vẹn vài chữ: “Cầu mong bệ hạ chịu nh.ục mấy ngày nữa, thần sẽ khiến xã tắc ng.uy chuyển thành an, nhật nguyệt mờ rồi lại sáng“.
Ý tứ rất rõ ràng, Khương Duy tuy đầu hàng Chung Hội, nhưng vẫn muốn khôi phục Thục Hán và phục hưng Hán thất. Trước đó, mọi người không biết Khương Duy ngầm có ý định như vậy.
Nếu Chung Hội không chịu đi theo lý tưởng của Khương Duy là phục quốc, tái lập Lưu Thiện làm hoàng đế thì chắc chắn Khương Duy sẽ tiến hành ᴛʀừ ᴋʜử.
Nội dung trong mật thư cho thấy Khương Duy vẫn chưa quên ý định ban đầu của mình. Đó là mong muốn phục quốc và tái lập Lưu Thiện làm hoàng đế.
Sau khi đọc xong bức mật thư, Hoàn Ôn thở dài rồi nói: “Gia Cát Lượng có thể nhắm mắt được rồi“.
Kế sách của Khương Duy không thành công khi ông và Chung Hội gặp phải sự ph.ản công của quân Ngụy, cuối cùng cả hai đều m.ất m.ạng. Có thể so với người thầy Gia Cát Lượng, Khương Duy nhiều khuyết điểm, tài năng không bằng.
Thế nhưng ông vẫn được coi là học trò, người kế vị lý tưởng của Gia Cát Lượng khi sẵn sàng sống ᴄʜếᴛ đến cùng vì sự nghiệp của nhà Thục Hán. Từ đó cho thấy Khương Duy rõ ràng chưa bao giờ phụ lòng tin, sự cất nhắc của Gia Cát Lượng năm xưa.
Sự thất bại mà Khương Duy gặp phải đến cuối cùng như ông nói trước khi qua đời: “Ngã kế bất thành, nãi thiên mệnh dã” (tạm dịch là kế của ta không thành, là do thiên mệnh). Khương Duy ᴄʜếᴛ, nhà Thục Hán cũng ᴅɪệᴛ ᴠᴏɴɢ, đó chỉ có thể coi là ý trời.
Bài viết tham khảo nguồn: Sohu, Baidu
