Gia Cát Lượng và Tư Mã Ý là hai đối thủ không đội trời chung. Hai con người tài năng kiệt xuất này từng nhiều lần bất phân thắng bại. Một trong những lần Gia Cát Lượng và Tư Mã Ý có phen thử tài nhau là khi Lượng dùng “Không thành kế”, giúp đuổi được 15 vạn quân Ngụy uy phong lẫm liệt.
Tư Mã Ý đập tan chiến dịch Bắc phạt lần 1
Năm 228, Gia Cát Lượng mang quân Bắc phạt lần thứ nhất. Ngụy Minh Đế Tào Tuấn sai Tư Mã Ý và Trương Cáp đem quân địch lại. Sau khi bắt tướng của Thục Hán là Mạnh Đạt ở Tân Thành, Tư Mã ý ngày càng có uy trong hàng ngũ Tào Ngụy, được giao trọng trách đối phó Gia Cát Lượng.
Một mặt, Tư Mã Ý tâu Ngụy Minh Đế sai tướng Tào Chân đem quân chi viện cho My Thành, nhằm ngăn chặn Triệu Vân. Mặt khác, Tư Mã Ý lệnh cho Trương Hợp dẫn 5 vạn kỵ binh và bộ binh tiến nhanh đến Nhai Đình, vòng đường sau đánh tập hậu quân Thục.
Để đối phó với kế sách của Tư Mã Ý và cũng nhằm đảm bảo cho chiến dịch Bắc phạt thành công, Gia Cát Lượng lệnh cho tướng Mã Tốc đem quân chi viện tiến đánh quân của Trương Hợp, nhằm giữ Nhai Đình.
Nhiều người đã khuyên rằng để đối đầu với Trương Hợp, một viên tướng dày dạn kinh nghiệm trên sa trường thì nên dùng Ngụy Diên hoặc Ngô Ban, nhưng Gia Cát Lượng cuối cùng lại chọn Mã Tốc làm tướng tiên phong.
Mã Tốc và Vương Bình tiến đến Nhai Đình đúng lúc Trương Cáp dẫn quân tới. Mã Tốc không nghe lời Gia Cát Lượng khuyên, bỏ đường sông, trấn giữ trên núi. Vương Bình khuyên can không được, ông đành xin Mã Tốc cho 5000 người ngựa ra đóng trại dưới chân núi.
Trương Cáp theo sự chỉ đạo của Tư Mã Ý, đem quân vây trại của Mã Tốc trên núi, rồi cắt đứt đường tiếp nước. Quân Thục thiếu nước, sức chiến đấu giảm sút.
Trương Cáp chỉ chờ có vậy, dồn sức đánh tan Mã Tốc, quân Thục bỏ chạy tán loạn, chỉ cánh quân của Vương Bình cố gắng giữ doanh trại.
Thấy Vương Bình đốc quân dồn sức chiến đấu, cố thủ không rút, Trương Cáp nghi quân Thục có phục binh nên không dám tiến. Vương Bình nhân cơ hội này chỉnh đốn lại đội ngũ, đưa những người bị thương rời tiền tuyến.
Nhai Đình thất thủ, đại quân Thục không thể tiến nữa, buộc Gia Cát Lượng phải lệnh rút quân, từ bỏ chiến dịch Bắc phạt lần 1. Thừa thắng xông lên, 15 vạn đại quân của Tư Mã Ý kéo đến Tây Thành, nơi Gia Cát Lượng được bảo vệ bởi 2.500 binh lính.
Tư Mã Ý có thật sự mắc mưu Gia Cát Lượng?
Nghe tin đại quân Tư Mã Ý vây hãm bên ngoài, Gia Cát Lượng điềm tĩnh ra lệnh: “Đem giấu hết cả cờ quạt đi, binh lính ai nấy đều vào giữ lấy chòi gác tuần tiễu của mình trên mặt thành, nếu có kẻ nào tự ý ra vào cổng thành hoặc nói lớn, sẽ bị g.i.ế.t. Mở rộng hết bốn cổng thành ra, ở mỗi cổng thành lấy hai chục người cải trang làm dân thường, quét ở đường phố. Nếu quân Ngụy đến, không được nhốn nháo, ta khắc có mưu kế để đối phó”.
Truyền lệnh xong Gia Cát Lượng khoác đạo bào lông hạc, vấn khăn nhiễu trên đầu, dẫn hai tiểu đồng mang theo một cây đàn, đi lên mặt thành, đốt hương gảy đàn.
Nghe thám báo về báo lại tình hình, Tư Mã Ý ra lệnh cho quân sĩ lập tức dừng lại, tự phi ngựa lên phía trước nhìn lên, quả nhiên thấy Gia Cát Lượng ở trên mặt thành vẻ mặt tươi cười ngồi tựa lan can, đốt hương gảy đàn, bên trái có một tiểu đồng, tay bưng một thanh gươm báu, bên phải cũng có một tiểu đồng tay cầm phất trần. Trong ngoài cổng thành chỉ có chừng hai chục người dân thường, cắm cúi quét đường cứ như thể không có ai ở bên mình. Sau khi nhìn thấy thế, Tư Mã ý nghi ngờ rằng trong thành có mai phục, vội vàng ra lệnh lui binh.
Khi quân Ngụy rút lui, Gia Cát Lượng mới thốt lên: “Trời xanh cứu ta, Tư Mã Ý thật hiểu ý ta”. Còn Tư Mã Ý sau khi về đến doanh trại và nghe con trai là Tư Mã Sư báo cáo tình hình Tây Thành, nói: “Con à, Gia Cát Lượng thần cơ diệu toán, cha không bằng ông ta đâu”.
Nhưng liệu Tư Mã Ý có thực sự sợ Khổng Minh Gia Cát Lượng? với 15 vạn quân trong tay, Tư Mã Ý thừa sức cày nát Tây Thành, dù cho Gia Cát Lượng có phòng bị ra sao.
Các sử gia Trung Quốc hiện đại phân tích: Tư Mã Ý trầm ngâm nghe tiếng đàn của Khổng Minh rồi lặng lẽ rút lui là vì đã nhận ra được ẩn ý bên trong. Khổng Minh để ngỏ cổng thành, ngồi trên thành thư thái đánh đàn chính là không còn màng đến cái c.h.ế.t.
Tư Mã Ý biết mình chưa thể xuống tay với Gia Cát Lượng, vì bản thân phải đối phó với nhiều mối đe dọa đố kỵ trong triều. Nay nếu Lượng c.h.ết, con đường vào Thục Hán mở toang, Tư Mã Ý biết mình sớm muộn cũng sẽ trở thành cái gai trong mắt nhà Ngụy.
Tư Mã Ý trước sau luôn là người chủ động phòng thủ. Gia Cát Lượng năm lần bảy lượt Bắc phạt thì Tư Mã ý thủ vững. Sau này Gia Cát Lượng bị bệnh mà c.h.ế.t trên chiến trường, ông cũng không đuổi cùng g.i.ế.t tận.
Có thể nói, Tư Mã Ý một lần nữa đã nhìn xa trông rộng. Ông duy trì cục diện Tam quốc đến cuối đời, để tích lũy quyền lực cho hậu duệ sau này phế bỏ nhà Ngụy, rồi mới thống nhất Trung Hoa.
(Tổng hợp)
