Tào Tháo và Gia Cát Lượng đều là bậc anh hùng trong thiên hạ, tốn nhiều giấy mực của các nhà nghiên cứu. Bởi hai người chưa từng giáp mặt đọ sức trực tiếp, cũng không phục vụ trong một triều đình, nên giữa Tào Tháo và Gia Cát Lượng ai tài hơn ai vẫn là đề tài gây tranh cãi.
Tào Tháo và Gia Cát Lượng là 2 cái tên nổi trội nhất Tam Quốc với tài trí hơn người khiến hậu thế càng thêm nể phục.
Tuy nhiên, tác giả tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa, La Quán Trung có quan điểm “Ủng Lưu chống Tào”, yêu Lưu Bị, ghét Tào Tháo nên hình ảnh về Tào Tháo không được phác họa một cách chân thực.
Do đó, Gia Cát Lượng, quân sư nhà Thục Hán nổi lên là người tài trí hơn người, một trong những chiến lược gia vĩ đại và xuất sắc nhất thời Tam Quốc. Ông được còn so sánh với Tôn Tử đại tài thời Chiến Quốc.
Còn với Tào Tháo lại được xem như “gian hùng thời l.o.ạ.n”. Đối với La Quán Trung, Tào Tháo tuy xuất thân từ dòng dõi nhà tướng, nhưng không hề có quan hệ họ hàng với Hán thất, nên mặc định cho đó là biểu tượng của một kẻ ph.ả.n nghịch, mưu đồ soán ngôi. Qua đó, trong tác phẩm Tam Quốc diễn nghĩa, ông đã lấy Tào Tháo làm hình ảnh đối nghịch với một Lưu Bị.
Nhưng để so sánh thì Tào Tháo và Gia Cát Lượng đều là bậc anh hùng trong thiên hạ, tốn nhiều giấy mực của các nhà nghiên cứu. Bởi hai người chưa từng giáp mặt đọ sức trực tiếp, cũng không phục vụ trong một triều đình, nên giữa Tào Tháo và Gia Cát Lượng ai tài hơn ai vẫn là đề tài gây tranh cãi.
Thực tế lịch sử Tam quốc chỉ ra rằng, Gia Cát Lượng đến ᴄʜếᴛ vẫn chỉ là bậc mưu sĩ, còn Tào Tháo đã chứng minh năng lực là bậc quân chủ có tầm nhìn xa.
GIA CÁT LƯỢNG: NHỮNG SAI LẦM LIÊN TIẾP
Gia Cát Lượng (181 – 234), biểu tự Khổng Minh, hiệu Ngọa Long, là Thừa tướng, công thần khai quốc, nhà chính trị, nhà ngoại giao, chỉ huy quân sự, nhà giáo dục, và cũng là một nhà phát minh kỹ thuật nổi tiếng của nhà Quý Hán thời Tam Quốc.
Xét về tài năng, trí tuệ trong Tam Quốc khó có người nào vượt được Gia Cát Lượng, kể cả người đó có là Tư Mã Ý. Nhưng trên toàn cục diện, Khổng Minh không thật sự thành công, nhất là ở cách dùng người.
Trong số 10 sai lầm lớn nhất của Gia Cát Lượng khiến nhà Thục Hán đại bại mà trang mạng Sina liệt kê, có đến 7 sai lầm là liên quan đến việc chọn người, dùng người. Những sai lầm này chủ yếu xuất hiện khi Lưu Bị qua đời, còn con trai Lưu Thiện lên nắm quyền hầu như giao hết công việc triều chính cho Gia Cát Lượng.
Kinh Châu là nơi quan trọng nhất trong chiến lược “Long trung đối sách” của Gia Cát Lượng, Nhưng sau khi chiếm được Kinh Châu, Khổng Minh lại giao cho Quan Vũ.
Quan Vũ là vị tướng tận trung với nước với dân, một lòng phò tá Lưu Bị. Luận về võ và khả năng đánh trận, ông thuộc top đầu trong Tam Quốc. Nhưng nhược điểm của Quan Vân Trường là “biết tiểu nghĩa mà không biết đại nghĩa”, có dũng nhưng không đủ mưu mẹo. Hơn ai hết, Khổng Minh là người hiểu rõ nhất tính cách của Quan Vũ nhưng ông vẫn giao cho anh trấn giữ Kinh Châu.
Kết quả, Kinh Châu bị Đông Ngô chiếm đánh. Nước Thục từ việc mất Kinh Châu mà trở nên suy yếu, không thể gượng dậy nổi. Đó là một trong những sai lầm lớn của Gia Cát Lượng.
Sau khi Quan Vũ, Trương Phi lần lượt qua đời, Lưu Bị lâm bệnh và cũng mất không lâu sau đó. Nhà Thục thiếu hụt nhân tài trầm trọng. Lưu Thiện dù là quân vương nhưng mọi quyền hành đều cho Gia Cát Lượng mới là người quyết định mọi việc. Ông không chú trọng bồi dưỡng người tài, kể cả Triệu Vân cũng ít khi được trọng dụng.
Nhiều học giả Trung Quốc cho rằng Gia Cát Lượng đã sai khi chọn Khương Duy làm người kế tục mình trong chiến dịch Bắc Phạt. Không thể phủ nhận Khương Duy là vị tướng dũng mãnh bậc nhất của nhà Thục sau thời của Ngũ Hổ Tướng nhưng anh không phải người am hiểu chính trị.
Sau khi Khổng Minh mất, Khương Duy tiếp tục lãnh binh Bắc phạt đến lần thứ 9 khiến cho nước Thục đã yếu lại càng thêm yếu. Từ đó, nhà Thục dần dần lọt vào tay của Tư Mã Ý.
TÀO THÁO MỚI LÀ NGƯỜI BIẾT NHÌN XA TRÔNG RỘNG
Tào Tháo (155 – 220) là nhà chính trị, nhà quân sự và còn là một nhà thơ nổi tiếng cuối thời Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông là người đã đặt cơ sở cho thế lực quân sự cát cứ ở miền Bắc Trung Quốc, lập nên chính quyền Tào Ngụy thời Tam Quốc. Ông được con trai truy tôn là Thái Tổ Vũ Hoàng đế.
Thực tế, Tào Tháo không được tôn sùng, luôn bị người đời hiểu là kẻ ʜáᴏ sắᴄ, đᴀ ɴɢʜɪ, ɴʜᴀᴍ ʜɪểᴍ nên hình ảnh về ông có phần xấu xí. Nhưng xét về mưu trí, tài năng và thuật dùng người thì ông mới là người tài giỏi bậc nhất Trung Quốc.
Dưới trướng Tào Tháo có vô số những vị quân sư, chiến lược gia nổi bật thời Tam quốc như Tuân Úc, Quách Gia, Trình Dục hay Tuân Du. Những người này được đánh giá có năng lực không thua kém so với Gia Cát Khổng Minh.
Võ tướng trong tay Tào Thóa có anh em Hạ Hầu, Tào Nhân, Tào Hồng. Ngoài ra, ngũ tử lương tướng xuất sắc nhất theo đánh giá của Trần Thọ, không nằm trong gia tộc họ Tào, gồm Trương Liêu, Nhạc Tiến, Vu Cấm, Trương Cáp, Từ Hoảng.
Dù có những danh tướng quyết không phục vụ dưới trướng Tào Ngụy như Quan Vũ, Triệu Vân, Tào Tháo đều nể trọng mà tha ᴄʜếᴛ. Danh tướng có tài nhưng không có đức như Lữ Bố phải chịu kết cục bi thảm dưới tay họ Tào.
Đối với những nhân tài nhưng không biết nghe lời như Chu Bất Nghi, Tuân Úc, Dương Tu, tất cả đều phải nhận lấy cái ᴄʜếᴛ. Dù sau này, Tào Tháo rất buồn vì một số người có tài, lại thân cận nhưng cuối cùng không phục mình.
Đến cuối cùng, Tào Tháo cũng giữ lời thề không xưng đế, âm thầm dọn đường cho con trai lên ngôi sau khi mình qua đời. Đây được coi là một trong những chiến lược đúng đắn nhất, dù ông phải “ngậm bồ hòn”.
Sự khác biệt giữa Tào Tháo và Gia Cát Lượng
Nhắc tới vấn đề quân lệnh, Khổng Minh tỏ ra cực kỳ nghiêm khắc và làm theo quân lệnh. Ông từng tr.ả.m Mã Tốc bất chấp quân lính xin tha. Khổng Minh cũng bắt Quan Vũ lập quân lệnh trạng, nếu thua sẽ bị xử tr.ả.m tại Nhai Đình.
Thái độ nghiêm khắc, bình đẳng, coi tướng làm sai cũng xử như quân lính chính là cách thiết lập quân kỷ nghiêm minh của Gia Cát Lượng. Điều đó đối với một người quân sư đứng đầu là cần thiết nhưng theo nhiều nhà học giả Trung Quốc, Khổng Minh đã có phần thiếu sót trong cách dụng binh của mình.
Ngược lại, Tào Tháo dù có khi nổi nóng, ᴄʜéᴍ đầu tướng lĩnh, quân sĩ nhưng đến cuối cùng, ông vẫn là người trọng người tài.
Một câu nói rất nổi tiếng của Tào Tháo khi tướng mình bại trận là: “Thắng bại là chuyện thường tình của binh gia”.
Năm 197, võ tướng Điển Vi liều ᴄʜếᴛ cố thủ trước đợt tập kích của bè lũ Trương Tú, tạo cơ hội để Tào Tháo thoát ᴄʜếᴛ. Khi thoát nạn trở về Hứa Xương, Tào Tháo lo lắng tìm kiếm Điển Vi.
Biết tin vị tướng dũng mãnh ᴄʜếᴛ trận khi chưa cùng mình hoàn thành cơ nghiệp, Tào Tháo thương tiếc vô cùng. Ông sai người lập đền thờ, bày bàn cúng tế rồi nói với các tướng rằng: “Ta mất một con trưởng và một cháu yêu, cũng không thương là mấy, chỉ thương khóc Ðiển Vi mà thôi”.
Có thể nói, Tào Tháo đối xử với tướng lĩnh như vậy là bởi ông là người hiểu rõ đạo lý, nhất là đối với những võ tướng tài năng, hết mực trung thành. So với Gia Cát Lượng, người ta lại thấy Khổng Minh dễ dãi trong việc dùng người nhưng lại quá nghiêm khắc với các tướng lĩnh.
Thời Tam quốc, sách lược mà Gia Cát Lượng bày cho Lưu Bị, liên quân với Đông Ngô không ít lần khiến Tào Tháo đại bại. Nhưng đến cuối cùng, Thục Hán không thể phá vỡ cục diện thế chân vạc.
Năm 234, Gia Cát Lượng sinh bệnh rồi mất ngay trong chiến dịch Bắc phạt lần thứ 6, còn Tào Tháo đã có thể yên lòng nhắm mắt khi con trai mình là Tào Phi ép Hán Hiến đế nhường ngôi, trở thành Ngụy đế, Hoàng đế đầu tiên của Tào Ngụy.
